Stefania Kudelska

Urodziła się 16 sierpnia 1890 r. w Warszawie. Córka Waleriana i Petroneli z Orłowskich.

Ukończyła gimnazjum w Warszawie. W latach 1910–1912 była słuchaczką Wyższych Kursów Naukowych i Kursów Pedagogicznych L. Rudzkiej w Warszawie. Następnie studiowała na Wydziale Przyrodniczym Uniwersytetu Jagiellońskiego. Równocześnie pracowała w Uniwersytecie Ludowym im. A. Mickiewicza w Krakowie. Od roku 1913 należała do Związku Strzeleckiego i do organizacji młodzieży postępowo-niepodległościowej „Promień” w Krakowie.

Po wybuchu I wojny światowej w oddziale strzeleckim Józefa Piłsudskiego, od 16 sierpnia w Legionach Polskich. Była kurierką w Oddziale Wywiadowczym 1 pp LP. W listopadzie 1914 r. została aresztowana przez władze rosyjskie, do kwietnia 1915 r. była więziona w Kielcach i Warszawie. Po zwolnieniu, od lipca 1915 r. podjęła służbę w Polskiej Organizacji Wojskowej, między innymi w kancelarii i archiwum Komendy Naczelnej (1 sierpnia 1916 – 1 stycznia 1917), w klubie „Piechura” (19 marca – 2 lipca 1917), w służbie łączności (1 września 1917 – kwiecień 1918), w Wydziale Wywiadowczym i Oddziale Lotnym (do 12 listopada 1918). Równolegle w latach 1916–1919 pracowała jako kierowniczka Ogniska Kursów dla Dorosłych i nauczycielka na warszawskiej Pradze.

W niepodległej Polsce, od 15 listopada 1918 r. służyła w żandarmerii Wojska Polskiego. Następnie komendantka okręgu Płoskirów na Ukrainie. W roku 1919 zorganizowała sekcję kurierską Oddziału II Naczelnego Dowództwa w Krakowie; służyła kolejno: w oddziale wywiadowczym 12 Dywizji Piechoty, Oddziale II dowództwa 6 Armii i ekspozyturze Oddziału II Naczelnego Dowództwa, oraz w szeregach Ochotniczej Legii Kobiet. Awansowana na stopień ppor. W latach 1922–1923 pracowała jako urzędniczka Delegatury Rządu RP w Kijowie. Od roku 1923 mieszkała w Warszawie. W latach 1923–1928 była współzałożycielką, instruktorką i komendantką Centrum Przysposobienia Wojskowego Kobiet. Kierowała też referatem Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego w Dowództwie Okręgu Korpusu nr I. Następnie do roku 1935 pracowała w Okręgowym i Państwowym Urzędzie WF i PW. Równolegle, w latach 1924–1927 studiowała w Szkole Nauk Politycznych i Studium Pracy Społeczno-Oświatowej Wolnej Wszechnicy Polskiej w Warszawie. Należała do Związku Legionistów Polskich, Zarządu Głównego Związku Strzeleckiego (1923–1924), Zarządu Głównego PW Kobiet, Zarządu Głównego Unii Polskich Związku Obrońców Ojczyzny. członkini do prezydium Rady Naczelnej Obozu Zjednoczenia Narodowego, członkini Rady Ubezpieczeń Społecznych przy ministrze Opieki Społecznej, członkini Komitetu Wykonawczego Kongresu Społeczno-Obywatelskiej Pracy Kobiet, członkini Polskiego Towarzystwa Teozoficznego. Należała do wolnomularstwa. W latach 1935–1938 sprawowała mandat senatora RP z nominacji prezydenta. W roku 1938 została posłem na Sejm RP w okręgu wyborczym nr 4 (Warszawa), należała do klubu OZN.

Podczas kampanii wrześniowej 1939 r. w szeregach baonu ochotniczego kobiet uczestniczyła w obronie Lwowa. Po kapitulacji załogi przed Sowietami (22 września) przedostała się do Warszawy. Pracowała w Radzie Głównej Opiekuńczej, była wiceprzewodniczącą Stołecznego Komitetu Samopomocy Społecznej. Jednocześnie brała udział w działalności konspiracyjnej. Była referentką w szefostwie Wojskowej Służby Kobiet Armii Krajowej. Zginęła 12 sierpnia 1944 r. w zbombardowanym budynku przy ul. Leszno podczas powstania warszawskiego.

Odznaczona orderem Virtuti Militari 5 kl., Krzyżem Niepodległości z mieczami, orderem Polonia Restituta 4 kl., czterokrotnie Krzyżem Walecznych i srebrnym Krzyżem Zasługi