Bojownikom niepodległości

Tadeusz Feliks Odrowski–Pomian

(1891–1957)

Urodził się 13 marca 1891 r. w Chełmnie. Syn Jana, ogrodnika, i Anastazji z Rutkowskich.

Ukończył szkołę elementarną i gimnazjum w Chełmnie (1910 r., należał tam do Towarzystwa T. Zana), po czym studiował w Akademii Rolniczej w Bonn–Poppelsdorf. Praktyki rolnicze odbywał w Zakrzewku (pow. Toruń), a także na terenie Niemiec i Francji. Został kierownikiem Stacji Doświadczalnej Pomorskiej Izby Rolniczej w Dużym Bysławiu pow. Tuchola.

Podczas I wojny światowej zmobilizowany do armii niemieckiej. Walczył na terenie Francji i Włoch. Od 1915 r. służył w intendenturze. Jako inwalida wojenny w 1918 r. został zdemobilizowany.

Od maja 1918 r. pracował jako kierownik Stacji Hodowli Nasion w Kamionce (pow. Kwidzyn).

Był reprezentantem Powiśla w Sejmie Dzielnicowym w Poznaniu. Współorganizator i dowódca (od września 1918) konspiracyjnej Organizacji Wojskowej Pomorza ps. „Kastor”. Prezes powiatowej Rady Ludowej w Kwidzynie (1919), a jednocześnie od października tego roku komendant Straży Ludowej w tym mieście. Członek drugiego Warmińskiego Komitetu Plebiscytowego i z ramienia polskiego rządu komisarz plebiscytowy. Po przeprowadzonym plebiscycie został członkiem mieszanej komisji granicznej. 16 maja 1920 r. podczas wielkiej manifestacji ludności polskiej w Kwidzynie zorganizował samoobronę przed bojówkami niemieckimi, wobec czego wyznaczono za jego życie nagrodę 25 000 mk. Był współtwórcą Związku Polaków w Prusach Wschodnich i członkiem jego Komitetu Centralnego.

W latach 1922–1928 pracował jako kierownik stacji hodowli nasion w Trzebskim Polu pod Chełmnem. Następnie (1929–1939) biegły w dziedzinie rolnictwa i sadownictwa sądów apelacyjnych w Toruniu i Poznaniu.

Mieszkał w Chełmnie, gdzie do wojny był radnym miejskim (od 1931 r. zastępca przewodniczącego rady) oraz jednocześnie członek Wydz. Powiatowego oraz (od 1929) sejmiku powiatowego w Chełmnie i wojewódzkiego w Toruniu. Należał do Obozu Zjednoczenia Narodowego, w marcu 1938 r. został członkiem Rady Okręgowej na Pomorzu.

Działacz Związku Obrony Kresów Zachodnich (potem: Polskiego Związku Zachodniego), w którym był prezesem oddziału powiatowego w Chełmnie. Współzałożyciel Zrzeszenia Rodaków z Warmii, Mazur i Ziemi Malborskiej (1928), był członkiem Zarządu Głównego, a od marca 1931 r. – prezesem. Wiceprezes Towarzystwa Powstańców i Wojaków w Chełmnie.

Podczas II wojny światowej został wysiedlony przez Niemców z Chełmna. Zamieszkał w Warszawie, gdzie pracował jako robotnik i ogrodnik. Brał udział w działalności konspiracyjnej w szeregach Komendy ObrońcówPolski i AK ps. „Tadeusz Pomian”. Ranny Podczas powstania warszawskiego, dostał się do niewoli niemieckiej. Przebywał w różnych obozach między innymi w Sołtysowicach koło Wrocławia.

Po wojnie został administratorem klucza majątków miejskich w Osobowicach koło Wrocławia. W 1948 r. zamieszkał w Osobowicach i w latach 1949–1950 pracował jako prezes rady nadzorczej Dolnośląskiego Spółdzielczego Banku Ogrodniczego. Od października 1950 r. był zatrudniony w dziale plantacji Zakładów Nasiennych Centrali Ogrodniczej.

Zmarł 20 września 1957 r. we Wrocławiu.

Odznaczony orderem Virtuti Militari 5 kl., Krzyżem Niepodległości i złotym Krzyżem Zasługi.

Żonaty z Władysławą Reza, miał z nią synów Zbigniewa (zm. 1929) i Janusza, pedagoga, oraz córki Danutę zamężną Paszczuk, Oleńkę zamężną Czarnota i Marię, ekonomistkę.

Jest patronem ulicy w Kwidzyniu, w mieście tym poświęcono mu tablicę pamiątkową.

Źródła

A. Bukowski, w: Polski Słownik Biograficzny t. XXIII z 1978; „Monitor Polski” 1933, nr 63; T. Oracki, Działacze Warmii i Mazur odznaczeni Krzyżem i Medalem Niepodległości (1932–1938), „Komunikaty Mazursko–Warmińskie” nr 2/2011T. Oracki, w: Słownik biograficzny Pomoraz Nadwiślańskiego t. III, Gdańsk 1997; T. Oracki, w: Słownik biograficzny Warmii, Mazur i Powiśla, Warszawa 1989.