Bojownikom niepodległości

Tadeusz Frank–Wiszniewski

(1893–1926)

frank-wiszniewski tadeuszUrodził się 3 grudnia 1893 r. w Brzeżanach. Syn Leona, oficera armii austro-węgierskiej, i Marii Jadwigi z Borzęckich.

Uczęszczał do Gimnazjum Klasycznego św. Anny w Brzeżanach i tam w 1910 r. złożył maturę. Następnie rozpoczął studia w wiedeńskiej Akademii Handlowej. Studiował też prawo, które ukończył w 1914 r. na Uniwersytecie Lwowskim.

W okresie nauki gimnazjalnej był członkiem zarządu oraz skarbnikiem koła Polskiej Młodzieży Postępowej. Należał do Związku Walki Czynnej i Związku Strzeleckiego. W sierpniu 1913 r. uczestniczył w letniej szkole oficerskiej Związku Strzeleckiego w Stróży.

W lipcu 1914 r. rozpoczął służbę w armii austro-węgierskiej w charakterze jednorocznego ochotnika przy 41 part. Ukończył kurs w szkole artyleryjskiej w Salzburgu. Po zdaniu egzaminu końcowego wcielono go do jednostki artyleryjskiej i wysłano na front karpacki. 11 lutego 1915 r. we wsi Feyregyhaza zdezerterował do 3 baterii Legionów Polskich.

Służył w niej w stopniu kpr. Po utracie dział pod Bałamutówką (10 maja 1915) wyjechał do Wiednia, a stamtąd do kadry artyleryjskiej w Piotrkowie. 13 czerwca mianowany chor. art. Przydzielony do 2 baterii, od 24 października przez kilkanaście dni był komendantem placu LP w Kowlu. 1 grudnia awansował na ppor. art. W styczniu 1916 r. był wykładowcą taktyki w zorganizowanej na froncie szkole artylerii LP. Następnie wcielono go do baterii konnej działającej przy dyonie kawalerii. rtm. Władysława Prażmowskiego-Beliny. Po jej likwidacji w czerwcu 1916 r. przeniesiony do 3 baterii, objął w niej funkcję I oficera. Po kryzysie przysięgowym we wrześniu 1917 r. zwolniony z Legionów i wcielony do armii austro-węgierskiej.

Od końca października 1917 do stycznia 1918 r. przebywał na kursie oficerów rezerwy artylerii w Pozsony (Bratysławie). Po jego ukończeniu wysłany na front włoski. W październiku powrócił do Brzeżan.

Zaskoczony zajęciem miasta przez Ukraińców (3 listopada 1918), przebywał w Brzeżanach do zajęcia miasta przez oddziały polskie (30 maja 1919). Tego też dnia wstąpił do Wojska Polskiego.

Awansowany na por. art., od 2 stycznia do 17 kwietnia 1920 r. był słuchaczem wojennego kursu Szkoły Sztabu Generalnego w Warszawie. Po przerwaniu kursu, w stopniu kpt. art., objął stanowisko szefa Oddziału III Grupy Operacyjnej gen. Edwarda Rydza-Śmigłego, 5 maja 3 Armii, 30 lipca Frontu Południowo-Wschodniego, Frontu Środkowego (7-15 sierpnia), grupy gen. Edwarda Rydza-Śmigłego (15-18 sierpnia) i 2 Armii (od 18 sierpnia).

Istotna i wybitna współpraca przy opracowaniu planów bojowych , na stanowisku Szefa Oddziału III. Dow. Frontu gen. Rydza-Śmigłego (płd.-wsch.), później Dow. 2-ej Armji [z wniosku gen. Władysława Sikorskiego na order Virtuti Militari].

Po zakończeniu działań wojennych od 2 stycznia do połowy września 1921 r. przebywał na kursie Szkoły Sztabu Generalnego. Po ukończeniu kursu objął stanowisko szefa wydziału ogólnego Oddziału IIIa Biura Ścisłej Rady Wojennej. Zweryfikowany jako mjr SG art. z 1 czerwca 1919 r. Funkcję tę zajmował do grudnia 1923 r., po czym przeszedł w stan nieczynny (do 30 kwietnia 1924 r.). Przydzielony do Inspektoratu Szkół, od 1 sierpnia tego roku był szefem sztabu 3 DP Leg. Z dniem 15 sierpnia 1924 r. awansował na ppłk. SG art. Podczas przewrotu 1926 r. przebywał w Warszawie. Opowiedział się wówczas po stronie marsz. J. Piłsudskiego.

Poległ 13 maja 1926 r. przy ul. Koszykowej 17. Pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie kwat. A-16.

Odznaczony orderem Virtuti Militari 5 kl., czterokrotnie Krzyżem Walecznych, francuską Legią Honorową 5 kl. i rumuńskim orderem Gwiazdy Rumunii 4 kl., pośmiertnie otrzymał Krzyż Niepodległości.

Żonaty (od 28 IV 1917) z Marią Witwicką, miał z nią synów Stanisława (4 X 1919-15 VII 1996), ekonomistę i Tadeusza Olgierda (17 V 1923-30 VI 1944), żołnierza AK, poległego pod Mańczakami.

Źródła

CAW, I.482.17-1047; W. Chocianowicz, Dzieje 1 Pułku Artylerii Lekkiej Legionów Józefa Piłsudskiego, Londyn 1967; W. Chocianowicz, W 50 lecie powstania Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie, Londyn 1969; W.K. Cygan, Oficerowie Legionów Polskich 1914-1917. Słownik biograficzny t. 1, Warszawa 2005; Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich, Warszawa 1917; „Monitor Polski” 1930, nr 300; Rocznik oficerski 1923, 1924; K. Schally, Ze wspomnień artylerzysty I Brygady, „Żołnierz Legionów i POW” 1938, nr 3; H. Stamirski, w: Polski Słownik Biograficzny 1948-1958, t. VII; S. Wiszniewski, Brzeżańczycy przy odbudowie państwa polskiego od 1831 do 1920 r., Lwów 1938; informacje syna Stanisława.