Bojownikom niepodległości

Tadeusz Frankowski

(1897–1966)

Urodził się 24 maja 1897 r. w Solcu pow. Wolsztyn. Syn Mścisława, nauczyciela, i Bronisławy z Osieckich. Brat Mścisława (zob.).

W latach 1904–1908 uczył się w szkole powszechnej w Zdroju, a następnie w gimnazjum w Grodzisku; ukończył pięć klas. Następnie kształcił się w Seminarium Nauczycielskim w Wolsztynie.

W czasie I wojny światowej 1 marca 1917 r. powołany do służby w armii niemieckiej. W składzie 56 pap od 26 kwietnia brał udział w walkach na terenie Francji. W 1918 r. ukończył Szkołę Artylerii w Mouson/Mouroc. Po zakończeniu działań wojennych w stopniu sierż. 30 grudnia z pułkiem powrócił do Leszna.

Na wiadomość o wybuchu powstania wielkopolskiego 2 stycznia 1919 r. zdezerterował, przedostając się do Grodziska Wielkopolskiego. 3 stycznia zorganizował tam oddział konnej żandarmerii i objął jego dowództwo. Od 21 stycznia dowódca I plut. 2 komp. grodziskiej. Ranny w nogę podczas ataku na Koprowy Młyn (9 lutego). Do 16 marca leczył się w szpitalu w Gnieźnie. Następnie dowodził 7 komp. 2 pstrz wlkp (potem: 56 pp). 29 kwietnia objął stanowisko zastępcy dowódcy 6 komp. Brał udział w walkach z bolszewikami na froncie litewsko-białoruskim. Ranny 5 kwietnia 1920 r. pod Borowikami w lewą rękę, do 11 czerwca leczył się w szpitalu w Mińsku Litewskim. Po rekonwalescencji przydzielony do baonu zapasowego 56 pp w Szamotułach, był w nim instruktorem. Po wojnie z bolszewikami przeniesiony do baonu 56 pp, stacjonującego we Wrześni.

Na wieść o wybuchu III powstania śląskiego jako „Henryk Frankenstein” 26 maja 1921 r. z grupą oficerów pułku wyjechał na Śląsk, wstępując do oddziałów powstańczych. Początkowo sprawował funkcję adiutanta III baonu 9 pp wojsk powstańczych. Następnie w zastępstwie dowódca 2 komp. tego baonu. Po zakończeniu działań wojennych powrócił do 56 pp. 1 sierpnia przeniesiony do rezerwy. Z dniem 1 lipca 1925 r. mianowany ppor. rez. piech., 2 stycznia 1932 r. awansował na por. rez. piech.

Został wówczas nauczycielem tymczasowym w Strzępniu pow. Grodzisk. Od lutego 1929 do maja 1933 r. jako urzędnik kontraktowy pracował w starostwie powiatowym w Wolsztynie. Następnie dzierżawił restaurację w Wielichowie.

Członek Zw. Powstańców i Strzelców (prezes i p.o. komendanta oddziału w Wolsztynie) i Zw. Oficerów Rezerwy.

W 1939 r. zmobilizowany do WP, był dowódcą plut. podsłuchu w 72 biurze cenzury Armii „Poznań”. Brał udział w obronie Warszawy. Po kapitulacji załogi stolicy (28 września) wrócił do Wielichowa. 7 listopada aresztowany przez Niemców i skierowany do oflagu VIII A w Kreuzburgu. Od 13 kwietnia 1940 r. przebywał w oflagu VII A w Murnau. 29 kwietnia 1945 r. uwolniony przez oddziały amerykańskie, we wrześniu powrócił do Polski.

Pracował w Gminnej Spółdzielni „Samopomoc Chłopska” w Wielichowie.

Zmarł 4 lutego 1966 r. i został pochowany na Cmentarzu Parafialnym w Wielichowie.

Odznaczony Krzyżem Niepodległości i czterokrotnie Krzyżem Walecznych.

Żonaty (od 1 XII 1921) z Heleną Dębicką, a po jej śmierci z Walentyną Przybył, miał z nią pięcioro dzieci m.in. syna Kajetana.

Źródła

Z. Jóźwiak, Frankowski Tadeusz (1897–1966), www.powstaniewlkp.fora.pl (dostęp 12 IV 2017); „Monitor Polski” nr 259/1937, 93/1938; Rocznik oficerski rezerw 1934.