Bojownikom niepodległości

Tadeusz Jan Janowski

(1864–1934)

Tadeusz Jan JanowskiUrodził się 18 sierpnia 1864 r. w Gnieźnie. Syn Ignacego Ludwika Michała, sędziego, i Walerii z Lutomskich.

Ukończył gimnazjum w Gnieźnie, po czym studiował na Wydziale Dentystyczny Uniwersytetu Wrocławskiego. Studia ukończył w grudniu 1888 r. Następnie przez semestr studiował tam nauki przyrodnicze.

Od 1 kwietnia 1889 do 31 marca 1890 r. odbył obowiązkową służbę wojskową w charakterze jednorocznego ochotnika.

20 października 1890 r. zamieszkał w Toruniu, gdzie prowadził praktykę dentystyczną. Był tam też działaczem narodowym.

W czasie I wojny światowej 2 sierpnia 1914 r. zmobilizowany do armii niemieckiej. Do 31 grudnia 1918 r. służył w niej w stopniu kpt.

W styczniu 1919 r. wybrany do Polskiej Rady Ludowej w Toruniu, włączył się w przygotowania do przejęcia Pomorza przez Polaków. Od lipca stał na czele Polskiej Rady Ludowej. Desygnowany przez Organizację Wojskową Pomorza na komendanta placu w Toruniu, otrzymał nominację w końcu listopada 1919 r. Po wejściu w życie postanowień Traktatu Wersalskiego w porozumieniu z oficerem łącznikowym Dywizji Pomorskiej przeprowadził rozlokowanie wojsk polskich, przeznaczonych na stałą lub przejściową załogę w Toruniu. Po zniesieniu komendy placu pełnił obowiązki oficera oświatowego, a następnie zastępcy dowódcy Obozu Warownego Toruń. 1 listopada 1921 r. w stopniu mjr. piech. przeniesiony do rezerwy.

1 marca 1922 r. wstąpił do służby miejskiej w charakterze urzędnika dożywotniego; był początkowo asesorem magistratu toruńskiego, na stanowisku naczelnika II wydziału opieki społecznej, pełniąc przy tym obowiązki przewodniczącego komisji zdrowia przy Magistracie i naczelnika VII wydziału wojskowego. W uznaniu jego pracy korporacje miejskie nadały mu w 1926 r. tytuł „Radcy Magistratu”. W 1929 r. został naczelnikiem wydziału przemysłowego oraz przewodniczącym Sądu Przemysłowego i Kupieckiego.

Organizator Związku Towarzystw w Toruniu, współorganizator i członek honorowy Towarzystwa Powstańców i Wojaków „Straż”. Organizator i prezes honorowy Koła Związku Oficerów Rezerwy w Toruniu, wieloletni prezes Bractwa Strzeleckiego w Toruniu. Ponadto był filistrem honorowym Koła Filistrów i Konwentu Korporacji „Baltia”, prezesem honorowym Klubu Sportowego „Gryf”, członkiem zarządu Towarzystwa Czytelni Ludowych w Toruniu, patronem Towarzystwa Wzajemnej Pomocy, członkiem Kuratorium Fundacji Stypendialnej im. dr. Karola Marcinkowskiego w Toruniu, delegatem do Okręgu Pomorskiego PCK, członkiem Tymczasowej Rady Stow. Młodzieży Żeńskiej „Zorza”, członkiem Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”, Kasyna Obywatelskiego, Towarzystwa Urzędników Miejskich, Towarzystwa Śpiewaczego „Lutnia”, zastępcą członka Zarządu Pomorskiego Towarzystwa do Walki z Gruźlicą i skarbnikiem Towarzystwa Amatorskiego „Naród Sobie” w Toruniu.

Był pierwszym prezesem Akcji Katolickiej i członkiem rady parafialnej przy kościele pw. św. Jakuba w Toruniu.

Zmarł 11 lutego 1934 r. w Toruniu i został pochowany na tamtejszym Cmentarzu św. Jerzego.

Odznaczony Krzyżem Niepodległości, Krzyżem Walecznych i złotym Krzyżem Zasługi.

Żonaty z Marią Nowicką, miał syna Stefana i córkę Zofię zamężną Rożek.

Źródła

„Monitor Polski” nr 167/1932; K. Przybyszewski, w: Toruński Słownik Biograficzny t. 4, Toruń 2004.