Bojownikom niepodległości

Tadeusz Jeziorański

(1892–1929)

Urodził się 4 września 1892 r. w Gostyninie. Syn Juliana i Rozalii z Dobrowolskich.

Uczył się w szkole realnej w Płocku, a od 1905 r. w polskim gimnazjum w tym mieście, gdzie też uzyskał maturę. Należał do tajnych kółek samokształceniowych oraz do tajnego skautingu. W lipcu 1911 r. uczestniczył w I kursie instruktorów skautowych w Krakowie. W 1912 r. podjął studia na Wydziale Budownictwa Lądowego Politechniki Lwowskiej.

Od 1912 r. należał do Polskich Drużyn Strzeleckich. Był bibliotekarzem Komendy Miejscowej we Lwowie i instruktorem na kursie instruktorskim w Rabce (3-25 stycznia 1914). 23 czerwca mianowano go podoficerem plutonowym. Podczas kursu oficerskiego PDS w Nowym Sączu (15 lipca-2 sierpnia) sprawował funkcję instruktora, a od 28 lipca – adiutanta. Po przerwaniu kursu przybył do Krakowa.

Wstąpił wówczas do oddziału J. Piłsudskiego ps. „Dobrowolski”. Do 27 listopada 1914 r. dowodził plut. 6 komp. strzeleckiej (potem: 3 komp. I baonu 1 pp LP). 9 października mianowany ppor. piech. Wobec choroby opuścił szeregi i do 4 stycznia 1915 r. przebywał w szpitalu. Następnie do 30 stycznia przydzielony do kadry, po czym służył w szkole podoficerskiej LP w Krężku, Radomsku i Kamieńsku (od 5 do 18 maja jej komendant). Po utworzeniu 6 pp LP (28 lipca) objął dowództwo 8 komp. Na jej czele 12 września wyruszył na front. Uczestniczył w kampanii jesiennej na Wołyniu. Chory, od 15 grudnia 1915 do 20 lutego 1916 r. przebywał w szpitalu. Później dowodził komp. w baonie uzupełniającym nr 3 (20 lutego-15 listopada), był adiutantem w Urzędzie Zaciągu w Grodzisku (20 października-15 listopada) oraz przedstawicielem Głównego Urzędu Zaciągu w Kaliszu (15 listopada-20 grudnia). Od 4 stycznia 1917 r. służył w I baonie rekruckim.

Po kryzysie przysięgowym zajmował to samo stanowisko w Polskiej Siły Zbrojnej, 22 grudnia 1917 r. awansując na por. piech. (potem ze starszeństwem z 1 stycznia). Od 1 maja do 29 października 1918 r. dowodził 3 komp. 2 pp. Od 1 do 14 listopada był młodszym oficerem w komendzie placu Warszawa.

Po rozbrojeniu Niemców od 14 listopada 1918 do 12 marca 1919 r. był referentem ewidencyjnym w dowództwie Armii „Wschód”. Uczestniczył w walkach z Ukraińcami jako szef Oddz. III GO płk. Władysława Sikorskiego (12 marca-15 maja), a następnie szef sekcji ogólnej w dowództwie Frontu Południowo-Wschodniego, Południowo-Zachodniego i Pomorskiego (15 maja 1919-15 kwietnia 1920), pozostających pod dowództwem gen. Józefa Hallera. Awansowany na kpt. piech. z 1 kwietnia 1920, od 15 kwietnia dowodził III baonem Białostockiego pstrz. Wskutek odcięcia IV BP Litewsko-Białoruskiej płk. Stefana Pasławskiego od reszty wojsk, razem z nią 19 lipca przekroczył granicę litewską i został internowany.

Zwolniony, od 11 stycznia do 1 maja 1921 r. był zastępcą szefa sekcji historyczno-operacyjnej Oddz. III. 1 maja mianowany II oficerem sztabu w Inspektoracie Armii nr 2. 21 sierpnia awansował na mjr. piech. (potem z dniem 1 czerwca 1919). W okresie od 1 października 1921 do kwietnia 1922 r. zajmował stanowisko referenta Najwyższej Wojskowej Komisji Opiniującej przy Naczelnym Wodzu, a od kwietnia 1922 do 1 października 1923 r. – III oficera sztabu Inspektoratu Armii nr 2. Odbył kurs doszkalający w Wyższej Szkole Wojennej w Warszawie (1 października 1923–1 listopada 1924). Awansowany na ppłk. piech. z dniem 15 sierpnia 1924, po ukończeniu kursu objął dowództwo III baonu 39 pp, a 15 maja 1925 r. został zastępcą dowódcy tego pułku.  Wobec choroby (gruźlica) od 21 czerwca do 1 listopada 1926 r. pozostawał na urlopie zdrowotnym, a potem w dyspozycji dowódcy pułku. 20 czerwca 1927 r. objął funkcję oficera placu w Bielsku. W 1928 r. przebywał w sanatorium, cały następny rok spędził w szpitalu wojskowym w Rajczy.

Zmarł śmiercią samobójczą 29 listopada 1929 r. w Warszawie.

Odznaczony orderem Virtuti Militari 5 kl., dwukrotnie Krzyżem Walecznych, pośmiertnie otrzymał Krzyż Niepodległości.

Żonaty z Wandą Pohl (?), miał z nią córkę Annę (ur. 27 III 1919).

Źródła

CAW, akta personalne 1088; H. Bagiński, U podstaw organizacji Wojska Polskiego 1908–1914, Warszawa 1935; W. Chocianowicz, W 50 lecie powstania Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie, Londyn 1969; W.K. Cygan, Oficerowie Legionów Polskich. Słownik biograficzny t. 2, Warszawa 2006; „Dziennik Personalny MSWojsk” nr 5/1930; T. Kasprzycki, Kartki z dziennika oficera I Brygady, Warszawa 1934; Lista strat Legionu Polskiego. Od lipca do października 1915, Piotrków 1915; Materiały do historii I Brygady, „Żołnierz Legionów i POW” nr 3-4/1939; „Monitor Polski” nr 300/1930; Rok bojów na Polesiu 1915–1916, Warszawa 1917; Rocznik oficerski 1923, 1924, 1928; „Żołnierz Polski” nr 50/1929.