Tadeusz Ludwik Hołówko

Urodził się 15 września 1889 r. w Semipałatyńsku. Syn Wacława, ziemianina, powstańca 1863 r., i Marii z Maciejewskich. Brat Władysława (zob.).
Uczył się w Dżarkencie, ukończył gimnazjum w Wiernym, po czym od 1909 r. studiował przyrodę na uniwersytecie w Petersburgu (1909-1912).
W okresie studiów w Petersburgu nawiązał kontakt z Partią Socjal-Rewolucjonistów, Zw. Młodzieży Postępowo-Niepodległościowej, PPS i Zw. Walki Czynnej (w 1910 r. został przeszkolony na kursie w Krakowie). W 1912 r. otrzymał zakaz studiowania w Rosji, w związku z czym przeniósł się na Wydz. Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego. W latach 1912-1913 był sekretarzem Zarządu Głównego Zw. Stowarzyszeń Młodzieży Postępowo-Niepodległościowej. W 1913 r. amnestiowany, powrócił na studia prawnicze do Petersburga (do 1915 r.). W latach 1913-1914 był tam redaktorem „Głosu Młodych”.
W czasie I wojny światowej w końcu sierpnia 1914 r. przybył do Warszawy. Był jednym z organizatorów POW. Współpracownik „Prawdy”, „Widnokręgu” (od 1915 r.).
Działacz PPS. Członek wydz. prasowego CKR, kierownik wydz. politycznego OKR w Warszawie.
Aresztowany przez Niemców, w latach 1915-1916 był więziony w Salzwedel, Stendhal i Celle Schloss pod Hanowerem. Następnie uwolniony.
W 1917 r. współtwórca Stronnictwa Niezawisłości Narodowej. Współpracownik „Myśli Polskiej” i współredaktor pisma POW „Rząd i Wojsko”. Działacz Pogotowia Bojowego PPS w Warszawie. Po przewrocie bolszewickim i pokoju brzeskim w marcu 1918 r. wyjechał do Rosji, gdzie jako emisariusz POW działał na terytorium Hetmanatu i w Moskwie. Potem powrócił do kraju.
W Tymczasowym Rządzie Ludowym Republiki Polskiej (6-11 listopada 1918) wiceminister Propagandy.
Od 1919 r. radny Warszawy (do 1927 r.).
W niepodległej Polsce w latach 1919-1920 pracował jako naczelnik wydz. prasowego Ministerstwa Pracy i Opieki Społecznej. Jednocześnie studiował prawo na Uniwersytecie Warszawskim.
Latem 1920 r., wobec trudnej sytuacji militarnej kraju, zgłosił się ochotniczo do WP. Był żołnierzem 9 komp. 201 pp Armii Ochotniczej. Podczas walk z bolszewikami 2 sierpnia został ciężko ranny podczas natarcia na Tłoczewo.
Od 1921 r. pracował w Biurze Propagandy przy Prezydium Zw. Rady Ministrów.
W 1921 r. założył Zw. Zbliżenia Narodów Odrodzonych.
W tym też roku został redaktorem naczelnym „Trybuny”, organu teoretycznego PPS, oraz dyrektorem Tow. Wydawniczego „Ignis”. Od 1923 r. członek rady nadzorczej Spółdzielni Wydawniczo-Księgarskiej „Nowe Życie”.
Działacz PPS. Był członkiem Rady Naczelnej PPS (do 1923 r. jej sekretarz), w 1921 r. zastępcą członka, a w latach 1924-1925 członkiem CKW PPS. W 1925 r. z ramienia partii uczestniczył w Kongresie Socjalistycznej Międzynarodówki Robotniczej w Marsylii. W tym też roku współtworzył we Francji towarzystwo i pismo „La Promethée”, głoszące idee oderwania od ZSSR narodowości nierosyjskich.
Po powrocie do Polski od 1925 do 1927 r. pracował jako dyrektor Instytutu Badań Spraw Narodowościowych. Jeden z najbliższych współpracowników marsz. J. Piłsudskiego. Po przewrocie 1926 r. zorganizował Zw. Polskiej Inteligencji Socjalistycznej. W 1927 r. wystąpił z PPS i podjął się organizacji BBWR. Członek Wielkiej Rady BBWR. Działacz Konfederacji Ludzi Pracy.
W latach 1927-1930 zajmował stanowisko naczelnika wydz. wschodniego w Dep. Politycznym MSZ.
W 1930 r. wybrany na posła w okręgu wyborczym nr 61 (Nowogródek), był wiceprezesem klubu parlamentarnego BBWR, prezesem regionalnej wileńskiej grupy posłów i senatorów BBWR.
Członek Zw. Peowiaków. Od 1929 r. był dożywotnim członkiem Zarządu Głównego.
Obarczony przez nacjonalistów ukraińskich odpowiedzialnością za pacyfikację Małopolskich Wschodniej, zginął 29 sierpnia 1931 r. w zamachu dokonanym w Truskawcu w pensjonacie sióstr bazylianek. Pochowany na Cmentarzu Ewangelicko-Reformowanym w Warszawie.
Odznaczony orderem Virtuti Militari 5 kl., Krzyżem Niepodległości z mieczami oraz estońskim orderem Orła 2 kl., pośmiertnie otrzymał order Polonia Restituta 2 kl.
Opublikował: Przez dwa fronty, Warszawa 1931; Przez kraj czerwonego caratu, Warszawa 1932; Ze wspomnień „germanofila”, w: Wspomnienia legjonowe cz. I, Warszawa 1924.
Żonaty (od 28 VII 1914) z Heleną Derewojed (zob.), miał z nią syna Stefana Tadeusza (ur. 1921) i córkę Helenę, zaś po rozwodzie (od 1928 r.) z Janiną Goszczyńską, miał z nią córkę Marię zamężną Thomas.
Jest patronem ulicy w Warszawie, jego imię nosił akademicki oddział Zw. Strzeleckiego oraz Szkoła Podstawowa nr 59 w Warszawie.