Bojownikom niepodległości

Tadeusz Ochlewski

(1894–1975)

Urodził się 22 marca 1894 r. w Olszanie gub. kijowska. Syn Józefa (zob.) i Jadwigi Konarzewskiej. Brat Józefa (zob.).

W latach 1913–1915 studiował na Wydziale Elektromechanicznym w Instytucie Politechnicznym im. Piotra Wielkiego, w latach 1915–1917 grę na skrzypcach w Konserwatorium w Piotrogrodzie. Dyplom ukończenia studiów muzycznych uzyskał w roku 1925 w Konserwatorium Warszawskim (skrzypce w klasie Stanisława Barcewicza), następnie przeszedł kurs interpretacji muzyki dawnej u Wandy Landowskiej w Paryżu. W latach 1910–1917 pracował dorywczo jako skrzypek, solista zespołów kameralnych w kraju i Rosji.

W latach 1919–1921 był urzędnikiem w Ministerstwie Przemysłu i Handlu. 1921–1931 r. pracował jako pierwszy skrzypek w Operze Warszawskiej. Twórca Zespołu Kameralnego Dawnej Muzyki „Trio Sonata” (1925). Koncertował z nim (od 1933) w Kwartecie Polskim do wojny. Równocześnie pracował jako pedagog. Uczył w Niższej Szkole Muzycznej im. Chrapowickiego i Szkole Muzycznej Warszawskiej (1927–1928), był profesorem Konserwatorium Warszawskiego (od 1927 do 1937 r. uczył gry na skrzypcach, w latach 1933–1939 gry w zespołach kameralnych, a w latach 1935–1939 metodyki gry skrzypcowej), w Szkole Budownictwa Instrumentów Muzycznych (1932–1934) oraz w Ognisku Wakacyjnym Liceum Krzemienieckiego (1926–1939).

Współzałożyciel Stowarzyszenia Miłośników Dawnej Muzyki (1926), organizującego bezpłatne audycje muzyki XVI i XVII w., głównie dla uczniów gimnazjów i szkół powszechnych.  W 1928 r. był współinicjatorem powołania Towarzystwa Wydawniczego Muzyki Polskiej. W latach 1930–1937 członek jego zarządu, a następnie od 1937 r. jego dyrektor. W 1934 r. towarzystwo to powołało dział zwany Organizacją Ruchu Muzycznego.

Podczas II wojny światowej brał udział w pracach Tajnego Związku Muzyków. Uczestniczył w akcji ratowania i zabezpieczania zabytków muzycznych – rękopisów i rzadkich druków. Należał też do AK ps. „Ochlik”. Służył w Biurze Informacji i Propagandy Komendy Głównej. W jego szeregach wziął udział w powstaniu warszawskim w 1944 r. Wraz z ludnością cywilną opuścił miasto. Zamieszkał wówczas w Krakowie.

6 kwietnia 1945 r. Ministerstwo Kultury i Sztuki PKWN powierzyło mu utworzenie Polskiego Wydawnictwa Muzycznego, któremu zarząd Towarzystwa Wydawniczego Muzyki Polskiej oddał cały swój zasób. Do 1965 r. sprawował funkcję jego dyrektora. Na tym stanowisku stworzył jeden z najnowocześniejszych w Europie domów wydawniczych.

Równolegle, w latach 1948–1950, prowadził klasę altówki w krakowskiej Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej. W 1950 r. otrzymał Nagrodę Związku Kompozytorów Polskich.

Po przejściu na emeryturę (1965) zamieszkał w Warszawie. Kierował zorganizowanym przez siebie  (21 stycznia 1963) zespołem muzyki dawnej „Con moto ma cantabile”. W 1965 r. otrzymał Nagrodę Ministra Kultury i Sztuki.

Był wiceprezesem Związku Zawodowego Muzyków RP i członkiem rady nadzorczej Stowarzyszenia Autorów ZAiKS. Współpracował z czasopismami „Śpiew w Szkole”, „Muzyka Polska”, „Ruch Muzyczny”, współpracował z redakcją Polskiego Słownika Biograficznego.

Zmarł 26 stycznia 1975 r. w Warszawie, został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach kwat. A–35.

Żonaty z Janiną Wysocką, córka Maria (25 marca 1939 – 23 lipca 2001).

Jest patronem ulicy w Krakowie, poświęcono mu tablicę w Polskim Wydawnictwie Muzycznym w tym mieście, jego imię nosi konkurs kompozytorski organizowany przez Polskie Wydawnictwo Muzyczne.

Odznaczony złotym Krzyżem Zasługi, Medalem Niepodległości, łotewskim orderem Trzech Gwiazd 3 kl., w PRL otrzymał order Odrodzenia Polski 3, 4 i 5 kl.

Źródła

T. Chylińska, w: Polski Słownik Biograficzny t. XXIII z 1978; M. Kosińska, Tadeusz Ochlewski, wwwculture.pl (dostęp 6 XI 2017);  „Monitor Polski” 1931, nr 296.