Bojownikom niepodległości

Tadeusz Stanisław Grabowski

(1881-1975)

grabowski tadeusz stanisławUrodził się 15 stycznia 1881 r. w Huczku koło Dobromila. Syn Władysława, adwokata, i Katarzyny Anieli z Hauserów.

Ukończył gimnazjum w Jarosławiu (1901 r.), po czym do 1903 r. studiował slawistykę na Uniwersytecie Jagiellońskim. Naukę kontynuował na uniwersytetach w Pradze, Zagrzebiu i Wiedniu (1903-1907). W latach 1907-1908 prowadził studia uzupełniające na uniwersytetach w Belgradzie, Sofii, Petersburgu, Moskwie, Kazaniu i Kijowie. Ostatecznie studia ukończył w Wiedniu (1910 r.), uzyskując doktorat filozofii.

W latach 1908-1915 pracował jako lektor języków słowiańskich (czeski, serbsko-chorwacki, rosyjski) na Uniwersytecie Jagiellońskim oraz równolegle jako profesor języka rosyjskiego w II gimnazjum w Krakowie.

W czasie I wojny światowej od 1915 r. był referentem prasy słowiańskiej w Dep. Wojskowym NKN. W 1916 r. zorganizował polskie biuro prasowe w Konstantynopolu. W latach 1916-1918 był delegatem Dep. Stanu Królestwa Polskiego w Sofii. Z dniem 1 kwietnia 1917 r. mianowany chor. kanc.

Od 1 grudnia 1918 r. pracował w dyplomacji jako kierownik poselstwa i chargé d`affaires poselstwa RP w Bułgarii. 9 lipca 1919 r. został radcą legacyjnym i chargé d`affaires w tym poselstwie (do 1 kwietnia 1924 r.). W okresie od 12 lutego do 14 kwietnia 1925 r. był posłem RP w tym kraju. Patronował wydawaniu literatury i popularyzowaniu kultury polskiej w Bułgarii. Założył Tow. Polsko-Bułgarskie. Po powrocie do kraju pracował jako naczelnik wydz. prasowego w Dep. Polityczno-Ekonomicznym MSZ. Od 1 kwietnia 1927 do 28 lutego 1938 r. poseł RP w Brazylii. Równocześnie prowadził wykłady z historii kultury narodów słowiańskich na uniwersytecie i politechnice w Rio de Janeiro (1935-1936). Po powrocie do kraju został dyrektorem Polskiego Instytutu Współpracy z Zagranicą w Warszawie (1939 r.).

Podczas II wojny światowej prowadził wykłady z historii literatur słowiańskich w tajnym Uniwersytecie Warszawskim oraz uczestniczył w tajnym nauczaniu licealnym w Krakowie i Warszawie. Brał udział w działalności konspiracyjnej m.in. od maja 1943 r. był zastępcą szefa sekcji spraw zagranicznych Delegatury Rządu RP na Kraj.

W 1945 r. został prof. nadzwyczajnym, zaś rok później zwyczajnym. Był pracownikiem naukowym katedry filologii słowiańskiej Uniwersytetu Wrocławskiego (1946-1947) oraz kierownikiem katedry nowszych literatur słowiańskich Uniwersytetu Jagiellońskiego (1945-1955). Od 1955 do 1960 r. pracownik naukowy katedry filologii słowiańskiej. W 1960 r. przeszedł na emeryturę. W latach 1961-1963 przewodniczący komisji słowianoznawstwa oddziału PAN w Krakowie.

Był członkiem korespondentem Tow. Naukowego Warszawskiego (od 1936 r.), członkiem honorowym Tow. Słowiańskiego w Sofii, członkiem Tow. Przyjaźni Polsko-Czesko-Słowackiej, Tow. Polsko-Łużyckiego, Tow. Polsko-Bułgarskiego, Polskiego Tow. Filologicznego, Polskiego Tow. Historycznego i Polskiego Tow. Ludoznawczego.

Zmarł 22 stycznia 1975 r. w Krakowie i został pochowany na tamtejszym Cmentarzu Rakowickim kwat. XIXA.

Odznaczony złotym Krzyżem Zasługi, Medalem Niepodległości oraz bułgarskimi orderami Za Zasługi Cywilne 1 kl. i Cyryla i Metodego 3 kl., brazylijskim orderem Krzyża Południa 1 i 2 kl., czechosłowackim orderem Białego Lwa 2 kl., francuską Legią Honorową 4 kl., jugosłowiańskim orderem św. Sawy 1 kl. oraz rumuńskim orderem Gwiazdy Rumunii 2 kl.

Opublikował: Czeski głos prawdy o Legionach, Wiadomości Polskie nr 82/1916; Łużyczanie o Polsce i Legionach, Wiadomości Polskie nr 105/1916.

Informacja o przyznaniu odznaczenia
Monitor Polski nr 27/1934
Źródła

Album sterników nawy państwa polskiego, Warszawa 1929; Biogramy uczonych polskich cz. I Nauki społeczne, zesz. 1, Wrocław 1983; J. Dąbrowski, Dziennik 1914-1918, Kraków 1977; Kto był kim w Drugiej Rzeczypospolitej, Warszawa 1994; Legionista Polski. Kalendarz Naczelnego Komitetu Narodowego na rok 1916, Kraków brw; Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich, Warszawa 1917; S. Łoza, Czy wiesz kto to jest? t. 2, Warszawa 1939; „Monitor Polski” nr 27/1934; U. Perkowska, Uniwersytet Jagielloński w latach I wojny światowej, Kraków 1990.