Bojownikom niepodległości

Teodor Engel

(1892–po 1939)

engel teodorUrodził się 7 grudnia 1892 r. w Berlinie. Syn Teodora i Marii z Fajtanowskich.

Ukończył szkołę powszechną w Poznaniu. Naukę kontynuował w szkole budowy maszyn, której z powodu śmierci ojca nie ukończył.

Pracował jako monter-mechanik w Hannoverze.

15 października 1913 r. powołany do armii niemieckiej, służył w 29 baonie pionierów w Poznaniu.

W czasie I wojny światowej w jego składzie od 8 sierpnia 1914 do 20 grudnia 1918 r. uczestniczył w działaniach na froncie zachodnim we Francji. 24 grudnia został zdemobilizowany.

Uczestnik powstania wielkopolskiego. Od 5 stycznia 1919 r. w stopniu kpr. służył w 1 baonie saperów wlkp. Od 7 stycznia do 15 lutego 1919 r. jako dowódca oddziału saperów walczył w okolicach Zbąszynia. Następnie w składzie 1 komp. przez cztery miesiące uczestniczył w walkach z Ukraińcami m.in. w okolicach Lwowa. Od października 1919 do końca wojny z bolszewikami był dowódcą plut. 1 komp. 14 baonu saperów (b. 1 baon saperów wlkp.).

Dnia 7.4.20 r. pomiędzy godz. 16 a 17-tą została 1. komp. XIV baonu saperów Wlkp. leżąca w pozycji pod Aleksandrówką niespodziewanie zaatakowana przez nieprzyjaciela i to w sile 2. pułków z 6 kulomiotami (jak dowiedziano się od jeńców).Nieprzyjacielowi udało się nasze prawe skrzydło obejść, przez co komp. była zmuszona do opuszczenia wioski. Cofając się aż do wysokości wschodniego wejścia wioski, komp. wzięła łączność z 10. komp. 56 p.p. Wlkp. z frontem na południe.(…) Natychmiast komp., której prawe skrzydło prowadził sierż. sztab. Engel uderzyła do kontrataku, z silnem natarciem nieprzyjaciela wyparto z wioski, przy czym sierż. sztab. Engel rzucając się z 4. saperami na nieprzyjacielskie kulomioty, zachodząc im z flanki, tak że takowe przestali strzelać i ich obsługa zmuszona do ucieczki była. Szybko i energicznie nie obznajomiony z obsługą dotarł sierż. sztab. Engel do jednego z nich i z pomocą st. sap. Łuczaka ostrzelał na jak największym popłochu cofających się bolszewików, zadając im znaczne straty. Niestety silne bolszewickie oddziały operujące w lasach w naszych tyłach zmusili komp. licząc tylko 60 saperów do powtórnego opuszczenia wioski. Tu znów przez energiczne swoje postąpienie zdołał sierż. sztab. Engel jeden kulomiot zdobyty wyciągnąć, którego celem obsługiwania oddano do 12. komp. 56. p.p. serię. Przy drugiem silnem kontrataku saperów odznaczył się przez odwagę i dobre prowadzenie do boju sierż. sztab. Engela [z wniosku na order Virtuti Militari].

Ranny w prawe biodro 15 października 1920 r. w m. Stanków pod Mińskiem Litewskim. W tym miesiącu mianowany ppor. sap.

Po powrocie z frontu przez 15 miesięcy odbywał przeszkolenie w Szkole Podchorążych w Bydgoszczy.

Zweryfikowany jako por. sap. z 1 lipca 1920 r. Służył jako dowódca komp. w 7 psap. Awansowany 1 stycznia 1928 r. na kpt. sap., w styczniu 1930 r. przeniesiono go do 4 baonu saperów w Przemyślu. Do marca 1933 r. dowodził komp. szkolną. Następnie w Korpusie Ochrony Pogranicza. Był dowódcą komp. saperów KOP „Wilejka”.

Podczas kampanii 1939 r. stał na czele zmot. komp. mostowej saperów. Walczył w składzie Armii „Łódź”, a następnie w obronie Warszawy na odcinku południowym. Po kapitulacji załogi (28 września) dostał się do niewoli niemieckiej.

Zmarł po 1945 r.

Odznaczony orderem Virtuti Militari 5 kl., Krzyżem Walecznych, Medalem Niepodległości i dwukrotnie srebrnym Krzyżem Zasługi.

Żonaty, małżeństwo to było bezpotomne.

Źródła

CAW, I.482.39-3004; L. Głowacki, Obrona Warszawy i Modlina na tle kampanii wrześniowej 1939, Warszawa 1985; „Monitor Polski” 1932, nr 167; Rocznik oficerski 1923, 1924, 1928, 1932; R. Rybka, K. Stepan, Rocznik oficerski 1939, Kraków 2006.