Bojownikom niepodległości

Teofil Bentkowski [Właśc Pindelski]

(1842–1933)

Teofil BentkowskiUrodził się 23 lipca 1842 r. w Krakowie. Syn Tomasza i Katarzyny z Mazurkiewiczów.

Ukończył pięć klas gimnazjum w Krakowie.

Od 1860 r. służył w armii austro-węgierskiej. Był podoficerem 26 baonu strzelców polowych w Krakowie. Na początku 1863 r. konspiracyjnie cwiczył z krakowską młodzieżą musztrę wojskową. Wykryty przez Austriaków, zdezerterował z armii, za co zaocznie został skazany na karę śmierci.

Ze względu na znajomość języka włoskiego przydzielono go do oddziału powstańczego płk. Francesco Nullo. Był jego adiutantem i tłumaczem. W nocy na 3 maja 1863 r. przekroczył granicę Królestwa Polskiego. Uczestniczył w bitwie pod Krzykawką i Chechłem (5 maja), po czym z resztkami oddziału powrócił do Galicji. W lipcu w oddziale płk. Józefa Miniewskiego uczestniczył w wyprawie radziwiłłowskiej, zaś od października służył w oddziale płk. Wojciecha Komorowskiego. Brał udział w walkach na Wołyniu m.in. w bitwie pod Poryckiem (2 listopada). Podczas odwrotu ranny w lewą rękę w Perestokach. Następnie służył w 3 szw. jazdy wołyńskiej w oddziale kawalerii gen. Edmunda Różyckiego. Otrzymał stopień por. kaw.

Z powodu ciążącego nań wyroku za dezercję musiał uciekać z Galicji.  Przebywał w Rumunii, gdzie pracował w kamieniołomach w Gałaczu, był żołnierzem armii rumuńskiej. Potem pracował jako robotnik w Marsylii oraz służył w Turcji w oddziale Michała Czajkowskiego (Sadyka Paszy). W 1891 r. został ułaskawiony przez cesarza Franciszka Józefa i wówczas powrócił do kraju.

Zamieszkał w Stanisławowie, gdzie kolejno jako adiunkt, oficjał i oficer pracował w Urzędzie Stacji Kolejowych Dyrekcji Kolei Państwowych.

Od 1888 r. działał na rzecz powstańców 1863 r. i ich rodzin. Był skarbnikiem i przez wiele lat wiceprezesem Tow. Wzajemnej Pomocy Uczestnikom Powstania Polskiego 1863-64. Od 1904 r. członek Tow. Szkoły Ludowej w Stanisławowie.

W 1908 r. przeszedł na emeryturę i zamieszkał we Lwowie. Należał do Sodalicji Mariańskiej.

W czasie I wojny światowej członek tamtejszej Straży Obywatelskiej.

Od 7 listopada 1918 r. uczestniczył w obronie Lwowa przeciwko Ukraińcom. Służył w Milicji Obywatelskiej w dzielnicy VI.

W niepodległej Polsce zweryfikowany jako por. weteran. Uczestniczył w pracach Komisji Weryfikacyjnej dla Weteranów Powstań Narodowych w Warszawie.

Mieszkał we Lwowie i tam zmarł 22 września 1933 r. Pochowany na tamtejszym Cmentarzu Łyczakowskim na Górce Powstańców 1863/1864.

Odznaczony orderem Virtuti Militari 5 kl. oraz Krzyżem Niepodległości z mieczami.

Żonaty z Petronelą z Odrowąż-Augustynowiczów, małżeństwo to było bezpotomne.

Źródła

A. Koszowy, A. Siwek, A. Wicka, T. Zachara, Powstanie styczniowe. Mogiły i miejsca pamięci t. III, Warszawa 2013; A. Lenkiewicz, Weterani powstania styczniowego 1863 r. odznaczeni Krzyżem Niepodległości, Wrocław 1998; Monitor Polski nr 260/1930; Obrona Lwowa 1-22 listopada 1918 t. 3, Lwów 1939; Rocznik oficerski 1923, 1924, 1928, 1932; B. Szwedo, Powstańcy Styczniowi odznaczeni Orderem Wojennym Virtuti Militari, Mińsk Mazowiecki-Warszawa 2013; Żywe pomniki bohaterstwa. Ostatni z 1863 roku, Warszawa 1934.