Bojownikom niepodległości

Wacław Boczkowski

(1885–1966)

Urodził się 8 marca 1885 r. w Ostrzyniewie pow. Pułtusk. Syn Franciszka, robotnika, i Agnieszki z Duniłowskich.
Ukończył 3 oddziały szkoły elementarnej.
Od 1901 r. pracował jako drukarz w fabryce tapet J. Franaszka w Warszawie.
Od 1904 r. w PPS. 13 listopada uczestniczył w manifestacji na pl. Grzybowskim. Do 1906 r. kierował pracą komitetu fabrycznego. Jednocześnie od 1905 r. w OB. Brał udział w zbrojnej manifestacji na ul. Wolskiej (10 maja 1906) oraz kierował piątką bojową podczas „krwawej środy” (15 sierpnia). Po rozłamie w partii (listopad 1906 r.) w PPS-Lewica. Aresztowany 31 grudnia, został osadzony w warszawskiej cytadeli. Podczas śledztwa został ciężko pobity, w następstwie czego przez 3 miesiące przebywał w szpitalu więziennym. Skazany po trzech miesiącach na trzy lata zesłania do guberni wiackiej. Stamtąd usiłował czterokrotnie zbiec, lecz bez rezultatu. W następstwie tych działań dodatkowo przebywał w więzieniu przez dwa lata. W 1913 r. na podstawie amnestii darowano mu część kary i po jej odbyciu 23 marca 1914 r. powrócił do Warszawy.
Podjął pracę zawodową w fabryce parowozów Lilpop, Rau i Loewenstein.
Wznowił działalność w PPS-Lewicy. Pracował w wolskim komitecie dzielnicowym, a od 196 r. w Robotniczej Radzie Gospodarczej. Z ramienia partii w 1915 r. uczestniczył w reaktywowaniu Zw. Zawodowego Robotników Przemysłu Metalowego w Warszawie i od 8 września sprawował funkcję członka jego zarządu, zaś w latach 1917-1918 wiceprzewodniczącego. Jako współorganizator strajku w fabrykach wojskowych (1916 r.) przez pewien czas ukrywał się.
W 1918 r. uczestniczył w organizowaniu Rady Delegatów Robotniczych w fabrykach metalowych. Był delegatem dzielnicy wolskiej PPS-Lewicy na I Zjazd Komunistycznej Partii Robotniczej Polski (16 grudnia 1918). Aresztowany w styczniu 1919 r., był więziony na Ratuszu, w Modlinie i na Mokotowie. Po zwolnieniu działał jako członek egzekutywy Komitetu Dzielnicowego KPRP na Woli. W 1920 r. był dwukrotnie aresztowany.
Od 1920 r. pracował zawodowo w fabryce „Pocisk”.
W 1923 r. wystąpił z KPRP i przeszedł do PPS. Po rozłamie w PPS w 1928 r. wszedł w skład Tymczasowego Komitetu Organizacyjnego, mającego działać do czasu powołania Warszawskiego Okręgowego Komitetu Robotniczego. Na XXI Kongresie PPS (1-4 listopada 1928) wybrany do Rady Naczelnej partii. W latach 1929-1933 członek Warszawskiego Okręgowego Komitetu Robotniczego (w 1929 i 1933 r. wiceprzewodniczący egzekutywy).
Działacz związkowy. Do 1926 r. sprawował funkcję przewodniczącego oddziału I (fabryk wojskowych) Zw. Robotników Przemysłu Metalowego w Polsce. Od grudnia 1926 r. był przewodniczącym Zarządu Głównego Zw. Metalowców (w latach 1933-1939 wiceprzewodniczący), zaś od 1928 do 1937 r. członkiem Komisji Centralnej Zw. Zawodowych.
Od 1924 r. należał do Stow. b. Więźniów Politycznych. W 1929 r. wszedł w skład sądu koleżeńskiego Zarządu Głównego b. Członków OB.
W 1930 r. utracił pracę i przez ponad dwa lata był bezrobotny. Następnie do września 1939 r. zatrudniony w małych warsztatach ślusarskich i w Wytwórni Wojskowej nr 2 w Rembertowie.
Podczas II wojny światowej pracował w IV Komisji Ogródków Działkowych. W pracy konspiracyjnej nie brał udziału.
W latach 1945-1949 pracował w Centralnym Komitecie Opieki Społecznej, potem chorował. Od 1952 r. był ślusarzem w Fabryce Urządzeń Technicznych we Włochach. W 1955 r. przeszedł na emeryturę.
Od 1945 r. w PPS, a po jej wchłonięciu przez PPR od grudnia 1948 r. w PZPR. Przez pewien czas był sekretarzem Koła Terenowego we Włochach.
W latach 1945-1949 należał do Zw. Weteranów Walk Rewolucyjnych 1905 Roku, a później do ZBoWiD.
Zmarł 9 marca 1966 r. w Warszawie.
Odznaczony Krzyżem Niepodległości z mieczami.

Informacja o przyznaniu odznaczenia
Monitor Polski nr 93/1937
Źródła

„Monitor Polski” nr 93/1937; A. Pacholczykowa, w: Słownik Biograficzny Działaczy Polskiego Ruchu Robotniczego t. 1, Warszawa 1985.