Bojownikom niepodległości

Wacław Januszewski

(1880–1953)

Wacław JanuszewskiUrodził się 4 stycznia 1880 r. w Uniejowie pow. Turek. Syn Lucjana i Marii z Kochanowskich.

Ukończył gimnazjum w Łodzi i Wydział Chemii Technicznej Politechniki Lwowskiej, uzyskując dyplom inżyniera chemika. Odbył studia polityczne na Sorbonie w Paryżu.

Po powrocie z Francji w 1905 r. podjął działalność w PPS ps. „Stefan Kochanowski”. Aresztowany przez władze rosyjskie i w 1909 r. został wywieziony w głąb Rosji.

Po odbyciu kary pracował jako inżynier w Sosnowcu i Będzinie.

W czasie I wojny światowej mieszkał w Piotrkowie. Od 1916 r. pracował jako inspektor Ubezpieczeń Wzajemnych.

Tam też należał do POW. Należał do Rady Narodowej i Centralnego Komitetu Narodowego oraz Sejmiku i Wydziału Powiatowego. Od 1917 r. w PSL.

Był podsekretarzem stanu w resorcie spraw wewnętrznych Tymczasowego Rządu Ludowego Republiki Polskiej w Lublinie (6-11 listopada 1918). W okresie od 16 grudnia 1918 do 1 sierpnia 1919 r. pracował jako kierownik sekcji ds. administracji ogólnej oraz inspektor urzędów powiatowych w MSW. Następnie należał do egzekutywy Centralnego Komitetu do Walki z Durem Plamistym.

W 1920 r. wstąpił ochotniczo do Wojska Polskiego. W latach 1921–1922 szef działu przemysłu wojennego w MSWojsk. Zweryfikowany jako ppłk uzbr. z 1 czerwca 1919 r., w końcu 1922 r. przeniesiony w stan nieczynny, a przed 1928 r. w stan spoczynku.

Jako członek Rady Przemysłu Wojennego i Nadzwyczajnej Komisji Oszczędnościowej pracował nad organizacją przemysłu wojennego, był współtwórcą i członkiem zarządu Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej oraz prezesem Instytutu Aerodynamicznego.

Od 1920 r. działacz i członek kierownictwa PSL-Wyzwolenie. Był m.in. członkiem Zarządu Głównego i Głównej Komisji Rewizyjnej. Od 1931 r. należał do Stronnictwa Ludowego (od 1933 r. należał do Rady Naczelnej). W 1935 r., nie godząc się z decyzją władz partii o bojkocie wyborów, wystąpił z SL.

W latach 1922–1935 był senatorem, wybranym trzykrotnie w województwie łódzkim. Należał do klubu PSL-Wyzwolenie (od 1922 r.), Związków Polskich Stronnictw Ludowych „Wyzwolenie i „Jedność Ludowa”, PSL-Wyzwolenie (od 1928 r., przewodniczący klubu) i Klubu Parlamentarnego Posłów i Senatorów Chłopskich (od 1930 r.).

W latach 1935–1939 był dyrektorem Fabryki Włókien Sztucznych w Chodakowie.

W czasie II wojny światowej brał udział w działalności konspiracyjnej. Należał do SL „Roch”, od 1942 r. działał także w Związku Pracy Ludowej „Orka”. W tym też roku objął funkcję zastępcy dyrektora Departamentu Spraw Wewnętrznych Delegatury Rządu RP na Kraj. Podczas powstania warszawskiego współredagował pismo „Żywią i Bronią”. W grudniu 1944 r. został prezesem konspiracyjnej Najwyższej Izby Kontroli w Delegaturze Rządu RP na Kraj.

Po wojnie w latach 1945–1948 ponownie był dyrektorem Fabryki Włókien Sztucznych w Chodakowie.

Od sierpnia 1945 r. w PSL (m.in. należał do Głównego Sądu Partyjnego), a od 1949 r. – ZSL.

Zmarł 9 listopada 1953 r. w Warszawie i został pochowany na tamtejszym Cmentarzu Parafialnym na Powązkach kwat. 93.

Odznaczony Krzyżem Niepodległości i Krzyżem Walecznych.

Żonaty z Boguchwałą Wołoszyńską.

Źródła

Kto był kim w Drugiej Rzeczypospolitej, Warszawa 1994; S. Łoza, Czy wiesz kto to jest?, Warszawa 1938; „Monitor Polski” nr 6/1934; Posłowie i senatorowie Rzeczypospolitej Polskiej 1919–1939. Słownik biograficzny t. II, Warszawa 2000; Rocznik oficerski 1923, 1924, 1928; Rocznik oficerski rezerw 1934; Słownik Biograficzny Działaczy Ruchu Ludowego, Warszawa 1989.