Bojownikom niepodległości

Wacław Kazimierz Graba–Łęcki

(1891-1975)

graba-łęcki wacławUrodził się 3 sierpnia 1891 r. w Skarżysku-Kamiennej. Syn Leonarda i Kazimiery z Niemyskich.

Początkowo uczęszczał do gimnazjum w Radomiu, a następnie do V Gimnazjum w Warszawie. Po strajku szkolnym (1905 r.) przeniósł się do Szkoły Handlowej Zgromadzenia Kupców w Warszawie, w której w 1910 r. uzyskał maturę. W następnym roku zdał eksternistycznie maturę rosyjską, po czym podjął studia w Wojskowej Akademii Lekarskiej w Petersburgu. Tam należał do „Bratniej Pomocy”, uczęszczał też na zebrania Zw. Młodzieży Postępowej.

Od października 1912 r. należał do ZWC i ZS; był komendantem sekcji akademickiej. W 1913 r., po strajku studentów przeciwko militaryzacji akademii, został usunięty z uczelni. Przeniósł się wówczas na uniwersytet w Dorpacie. Tam wstąpił do Stow. Młodzieży Postępowej „Zjednoczenie”, kolportował „Głos Młodych”, był komendantem tamtejszego Zw. Strzeleckiego oraz prezesem „Filarecji”. W Dorpacie uzyskał półdoktorat i 14 lipca 1914 r. zgłosił się do letniej szkoły Zw. Strzeleckiego w krakowskich Oleandrach.

3 sierpnia przydzielony do II plut. 1 komp. kadrowej, razem z nią 6 sierpnia wyruszył na front. Przeszedł potem do kawalerii; był podoficerem sanitarnym w 1 szw. 1 puł LP, a następnie lekarzem II dyonu pułku. Z dniem 1 listopada 1916 r. mianowany chor. san. W tym też roku wstąpił na Wydz. Lekarski Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Po kryzysie przysięgowym w Legionach 19 lipca 1917 r. został internowany w Beniaminowie. Należał do najdłużej więzionych oficerów – wolność odzyskał dopiero we wrześniu 1918 r.

Po rozbrojeniu Austriaków wstąpił do oddziałów organizowanych przez gen. Bolesława Roję w Małopolsce Zachodniej. 15 listopada przyjęty do WP z zatwierdzeniem awansu na ppor. san. nadanego przez gen. Roję. Pracował jako lekarz w Szpitalu Okręgowym w Krakowie. 14 lutego 1920 r. awansował na por. san. Został naczelnym lekarzem 16 puł i uczestniczył w działaniach bojowych pułku. Później, mianowany 9 listopada  kpt. san. (ze starszeństwem z 1 kwietnia), służył w baonie zapasowym wartowniczym nr 1 w Krakowie i komp. zapasowej sanitarnej nr 7. 30 kwietnia 1921 r. uzyskał doktorat medycyny na Uniwersytecie Jagiellońskim. 31 sierpnia 1922 r. przeszedł do rezerwy. Został zweryfikowany jako kpt. rez. lek. z 1 czerwca 1919 r.

Po przejściu do rezerwy pracował jako starszy asystent w klinice ginekologicznej Uniwersytetu Warszawskiego. W 1928 r. objął obowiązki naczelnego lekarza Państwowego Zakładu Zdrojowego w Krynicy, doprowadzając tamtejsze lecznictwo do poziomu europejskiego. Po krótkim okresie (od 1934 r.) pracy jako wicedyrektor wydziału szpitalnictwa Ministerstwa Zdrowia, 1 maja 1935 r. został wiceprezydentem m. st. Warszawy.        

W sierpniu 1939 r. zmobilizowano go do WP – pełnił służbę w szpitalu wojennym nr 110. Razem ze szpitalem 18 września przeszedł do Rumunii, gdzie został internowany. Po przedostaniu się na Bliski Wschód od 1941 r. służył w 4 szpitalu wojskowym, a następnie, do 1947 r. w Iscoyd Park w Wlk. Brytanii. Awansował do stopnia mjr. rez. lek.

Po przejściu na emeryturę osiedlił się na stałe w polskim osiedlu w Penrhos. Na obczyźnie pracował społecznie w Kole Beliniaków, był członkiem Rady Instytutu Józefa Piłsudskiego.

Zmarł 23 stycznia 1975 r. w Penrhos.

Odznaczony orderem Virtuti Militari 5 kl., Polonia Restituta 3 i 4 kl., Krzyżem Niepodległości, czterokrotnie Krzyżem Walecznych oraz złotym Krzyżem Zasługi.

Opublikował: Notatnik, „Beliniak” nr 13/1964; Narodziny Pierwszej Kompanii Kadrowej, „Tydzień Polski” nr 32/1964; List obywatela Graby pisany z frontu I Brygady 18.10.1915 r. do rodziny, „Niepodległość” t. VIII/1972; Marsz kadrówki, „Beliniak” nr 16/1974.

Żonaty z Jadwigą ze Stanisławskich miał troje dzieci: córki Hannę (13 II 1931-12 IX 1944) i Ludmiłę oraz syna Kazimierza (27 X 1928-2 VIII 1944), żołnierza AK, poległego w powstaniu warszawskim.

Informacja o przyznaniu odznaczenia
Monitor Polski nr 18/1931
Źródła

W.K. Cygan, Oficerowie Legionów Polskich 1914-1917. Słownik biograficzny t. 2, Warszawa 2006; „Dziennik Polski, Dziennik Żołnierza” nr 26, 27, 31/1975; P. Hubiak, Belina i jego ułani, Kraków 2003; Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich, Warszawa 1917; S. Łoza, Czy wiesz kto to jest?, Warszawa 1938; J.M. Majchrowski, Pierwsza Kompania Kadrowa. Portret oddziału, Kraków 2014; „Monitor Polski” nr 18/1931; Rocznik oficerski 1923, 1924; Rocznik oficerski rezerw 1934; J. Smoleński, 1 Pułk Ułanów Beliny im. Józefa Piłsudskiego, „Beliniak” nr 8-9/1958, 10/1959, 11/1960, 12/1962; J. Żuławski, Rodowód i organizacja 1 Pułku Ułanów Legionów Polskich, „Przegląd Kawaleryjski” nr 7/1933.