Wacław Lorencowicz

Urodził się 21 marca 1896 r. we wsi Krempachy na Spiszu. Syn Marcina i Anny z Łojków.

Ukończył cztery klasy katolickiejszkoły ludowej w rodzinnej wsi ze słowackim i węgierskim językiem nauczania. po czym od 1907 r. kształcił się w gimnazjum w Nowym Targu, w którym 15 marca 1915 r. zdał wojenną maturę.

W czasie I wojny światowej od 1915 r. w armii austro-węgierskiej. Od 15 lipca do 27 października przebywał w szkole jednorocznych ochotników przy 67 pp w Preszowie. Następnie (do 15 listopada) w baonie zapasowym 45 pp. Od 15 listopada 1915 do 18 stycznia 1916 r. przebywał na kursie w szkole podoficerskiej przy kadrze tego pułku. Potem (18 stycznia-30 marca 1916) na kursie w szkole oficerów rezerw X korpusu w Lubaczowie, i na kursie aspirantów oficerskich przy kadrze 45 pp (30 marca-5 maja 1916). Wysłany na front bukowiński, od 5 maja do 24 lipca służył w 15 komp. 45 pp. Następnie do 18 listopada w 2 komp. 45 pp na froncie litewskim. Od 18 listopada w składzie 2 komp. 45 pp uczestnizył w walkach na froncie rumuńskim. 1 lutego 1917 r. mianowany chor. rez. piech. Od 14 maja 1917 r. dowodził 9 komp. na froncie włoskim nad rzeką Piave. 1 sierpnia awansował na ppor. rez. piech. 26 września 1918 r. otrzymał trzymiesięczny urlop celem podjęcia studiów na Uniwersytecie Jagiellońskim. Od 5 października studiował na Wydziale Prawa i Administracji. 31 października uczestniczył w rozbrajaniuoddziałów austro-węgierskich w Krakowie i przejęciu władzy przez Polaków.

Od 4 listopada 1918 r. w Wojsku Polskim. Skierowany jako agitator na Spisz, następnie od 7 stycznia do 21 lipca 1919 r. pełnił służbę w komp. sztabowej 2 psp w Nowym Targu. 21 lipca został organizatorem i dowódcą 4 komp. spiskiej 2 psp, pełniącej służbę graniczną na odcinku Maniowy-Nowy Targ. 30 października komp. ta weszła w skład baonu zapasowego 3 psp i została przeniesiona do Czarnego Dunajca, gdzie z komp. orawską utworzyła tzw. Legię Spisko-Orawską, która od 26 grudnia jako komp. zapasowa podlegała 4 psp. 1 grudnia 1919 r. awansował na por. piech.

Po rozwiązaniu Legii Spisko-Orawskiej (26 marca 1920 r.) od 5 kwietnia do 25 sierpnia 1920 r. był dowódcą Tajnej Organizacji Wojskowej na Spiszu, której zadaniem była ochrona polskiej akcji agitacyjnej na terenie plebiscytowym. Jednocześnie, oficjalnie działał jako agitator w Polskim Komitecie Plebiscytowym w Starej Wsi Spiskiej. W latach 1919-1920 członek Głównego Komitetu Plebiscytowego Spisko-Orawskiego w Nowym Targu.

Po odwołaniu plebiscytu na Spiszu i Orawie, 25 sierpnia 1920 r. został przydzielony jako dowódca plutonu do 2 komp. baonu zapasowego 4 psp, a następnie 25 września jako dowódca komp. uzdrowieńców do baonu zapasowego 3 psp. 19 stycznia 1921 r. został bezterminowo urlopowany, po czym przeniesiony do rezerwy. Zweryfikowany jako por. rez. piecch. z 1 czerwca 1919 r.

Od 15 czerwca 1921 r. zajmował posadę tymczasowego nauczyciela w Publicznej Szkole Powszechnej im. Królowej Jadwigi w Podwilku na Orawie, gdzie do 1939 r. pełnił też funkcję kierownika. W styczniu 1924 r. ukończył Państwowe Kursy Nauczycielskie w Krakowie (Pedagogium dr. Henryka Rowida), zakończone maturą seminaryjną, w marcu1926 r., na podstawie egzaminu złożonego przed Państwową Komisją Egzaminacyjną Nauczycieli Szkół Powszechnych, uzyskał paten nauczycielski, a 31 marca 1930 r., Dekretem Kuratorium Okręgu Szkolnego Krakowskiego, otrzymał mianowanie na stałego nauczyciela publicznych szkół powszechnych.  

Jednocześnie pracował jako organista w miejscowym kościele parafialnym św. Marcina gdzie od samego początku wprowadził śpiew i modlitwy w języku polskim.

Działacz społeczny - prowadził chór, założył orkiestrę dętą, w latach 1921-1939 był przewodniczącym Koła im. Królowej Jadwigi Towarzystwa Szkół Ludowych, współzałożycielem  powstałej 7 października 1928 r. Kasy Stefczyka, w której pełnił obowiązki skarbnika, członkiem zarządu Spółdzielni przy Kasie Stefczyka. Od 1921 do 1939 roku był członkiem, a potem prezesem Ochotniczej Straży pożarnej w Podwilku. W 1939 r. podjął inicjatywę zorganizowania środowiska kombatanckiego byłych żołnierzy „Legii Spisko-Orawskiej”. Politycznie związany był z Bezpartyjnym Blokiem Współpracy z Rządem.

Należał do Związku Górali Spisza i Orawy, 25 września 1938 r. wybrany do jego komisji rewizyjnej.

Podczas II wojny światowej po zajęciu1 września Orawy przez wojska niemieckie i słowackie, już 2 września został, wraz z synem Marianem, dwoma miejscowymi księżmi i kilkudziesięcioma mężczyznami aresztowany jako zakładnik. Uwięziony w Trstenie, a następnie w Ružomberku na Słowacji nie zgodził się na przypisanie sobie narodowości słowackiej, co dałoby mu możliwość szybkiego powrotu do domu. Oskarżony o działalność dywersyjną na tyłach wroga i odpowiedzialność za nocną strzelaninę w Podwilku osadzony został w celi śmierci Okręgowego Sądu w Ružombergu. Po dwóch miesiącach i 20 dniach aresztu 23 listopada został wypuszczony na wolność, już po włączeniu polskiej Orawy i Spisza do Słowacji. Po prawie roku bezrobocia i uczestnictwie w obowiązkowym kursie nostryfikacyjnym w Spiskiej Starej Wsi w celu autoryzacji swoich kwalifikacji pedagogicznych (2-13 września) został 19 września 1940 r. zatrudniony jako nauczyciel w Podkrywaniu w powiecie zwoleńskim, a następnie od 1 września 1941 r. w Kurimianach w powiecie lewockim, z dala od terenów etnicznie polskich. W czasie wakacyjnych  pobytów w Podwilku prowadził tajne nauczanie w języku polskim dla uczniów klas II-V. Do Podwilka na stałe wrócił 29 stycznia 1945 r.

1 września 1945 r., po zakończeniu okupacji słowackiej i działań wojennych na Orawie, na nowo wznowił pracę w Publicznej Szkole Podstawowej w Podwilku z polskim językiem nauczania. Dodatkowo, do marca 1949 r. pełnił funkcję organisty. Reaktywował wraz z żoną „Kasę Stefczyka” oraz założył Spółdzielnię Rolniczo-Handlową. Był też członkiem Gminnej Rady Narodowej w Jabłonce.

Zmarł 7 listopada 1952 r. w Podwilku i został pochowany na tamtejszym „Makuchowskim” Cmentarzu Parafialnym.

Odznaczony Krzyżem Niepodległości i srebrnym Krzyżem Zasługi.

Żonaty (od 8 V 1920) z Olgą Walicką, miał syna Mariana (1921-2015), dr. inż., pracownika naukowego Wyższej Szkoły Rolniczej w Lublinie, oraz córki Krystynę (1924-1977) zamężną Rokosz i Olgę (1927-2005) zamężną Paluch.