Bojownikom niepodległości

Wacław Rudolf Gustaw Berka

(1894–1944?)

Urodził się 2 lipca 1894 r. w Warszawie. Syn Stanisława, handlowca, i Marii z Viertelów, brat Alesanda (zob.).

W latach 1906-1914 uczył się w gimnazjum M. Reja w Warszawie.

Działacz Organizacji Młodzieży Narodowej. Od jesieni 1913 r. był członkiem Zarządu Warszawskiego Zw. Szkolnego, będącego organizacją zarzewiacką na terenie Królestwa Polskiego. Należał także do Polskich Drużyn Strzeleckich.

W czasie I wojny światowej powołany do armii rosyjskiej. Był junkrem Mikołajewskiej Szkoły Piechoty w Kijowie, a jednocześnie komendantem Polskiej Ligi Wojennej Walki Czynnej. Po rewolucji lutowej 1917 r. należał do zarządu Polskiego Tow. Wiedzy Wojskowej w tym mieście. W 1918 r. służył w I Korpusie Polskim. Po jego demobilizacji powrócił do kraju.

Od 1918 r. w WP. W okresie od marca do września 1919 r. uczył się w Szkole Podchorążych Piechoty, po czym na krótki okres czasu został przydzielony do francuskiej Misji Wojskowej. Następnie służył w 9 pp leg.

Zweryfikowany jako por. piech. z 1 czerwca 1919 r. W latach 1923-1925 studiował w WSWoj w Warszawie. Następnie był oficerem w Biurze Ogólno-Organizacyjnym MSWojsk (1928), dowódcą komp. km 86 pp. Mianowany 1 stycznia 1930 r. kpt. dypl. piech., od tego roku służył w Oddz. II Sztabu Głównego. W 1932 r. przeniesiony do 15 pp, w 1934 r. został oficerem operacyjnym 19 DP. 1 stycznia 1936 r. awansował na mjr. dypl. piech. Od 1936 r. kierownik referatu mobilizacyjnego wydz. ogólno-mobilizacyjnego Oddz. I Sztabu Głównego.

Działacz Tow. Wiedzy Wojskowej: był jego sekretarzem (1921-1922), zastępcą sekretarza (1922-1923) oraz członkiem Zarządu Głównego (1925-1926, 1927-1928). Od 1922 r. członek komitetu redakcyjnego Bellony, w 1928 r. sekretarz redakcji „Przeglądu Piechoty”, współpracownik Encyklopedii Wojskowej.

Podczas kampanii 1939 r. uczestniczył w obronie Lwowa. 20 września dostał się do niewoli niemieckiej, z której po kilku dniach zbiegł i przedostał się do Warszawy. Od października 1939 r. był szefem Oddz. II Dowództwa Głównego SZP i Komendy Okupacji Niemieckiej ZWZ. Z dniem 1 lipca 1940 r. awansował na ppłk. dypl. piech. Wobec choroby (gruźlica) wiosną 1942 r. zwolniony ze stanowiska, pozostał konsultantem-doradcą szefa Oddz. II Komendy Głównej AK.

Aresztowany w Otwocku w drugiej połowie listopada 1943 r., został wywieziony do obozu koncentracyjnego.

Najprawdopodobniej zamordowany w sierpniu 1944 r. w Sachsenhausen.

Odznaczony Krzyżem Niepodległości, Krzyżem Walecznych oraz złotym i srebrnym Krzyżem Zasługi, pośmiertnie otrzymał Krzyż Walecznych po raz drugi, trzeci i czwarty.

Żonaty (od 1923 r.) z Marią Pawłowicz, miał syna Mieczysława.

Źródła

H. Bagiński, U podstaw organizacji Wojska Polskiego 1908-1914, Warszawa 1935; W. Chocianowicz, W 50 lecie powstania Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie, Londyn 1969; A.K. Kunert, Słownik biograficzny konspiracji warszawskiej 1939-1944 t. I, Warszawa 1987; „Monitor Polski” nr 217/1932; Rocznik oficerski 1923, 1924, 1928, 1932; R. Rybka, K. Stepan, Rocznik oficerski 1939, Kraków 2006.