Bojownikom niepodległości

Walenty Fojkis

(1894–1950)

Walenty FojkisUrodził się 13 lutego 1894 r. w Katowicach. Syn Józefa i Teresy z Noconiów (zob.). Brat Pawła Franciszka (zob.).

Ukończył szkołę ludową w Józefowcu, po czym pracował w kancelarii adwokackiej Zygmunta Seydy..

Członek Tow. Gimnastycznego „Sokół”.

Podczas I wojny światowej 15 sierpnia 1915 r. zmobilizowany do armii niemieckiej. Służył w 153 pp. Już 30 sierpnia przeniesiony do Będzina, gdzie jako urzędnik pracował w Sądzie Okręgowym. 3 stycznia 1917 r. przeniesiony do służby frontowej, w szeregach 153 pp walczył na froncie francuskim. Ranny 25 kwietnia pod Ijens. Po rekonwalescencji 12 marca 1918 r. powrócił do komp. W końcu wojny prawdopodobnie nawiązał kontakt z POW w Wieluniu i tam wziął udział w rozbrajaniu Niemców. W styczniu 1919 r. ujęty przez Niemców pod Ostrzeszowem, potem uwolniony.

Od 1 czerwca do 25 września 1919 w stopniu kpr. był elewem Szkoły Podchorążych w Warszawie. Przydzielony do 7 pp leg. 25 lutego 1920 r. urlopowany.

Przeniesiony na Górny Śląsk, był dowódcą V (bytomsko-tarnogórskiego) i (od 10 czerwca) VII (pszczyńsko-katowickiego) okręgu POW Górnego Śląska ps. „Starski”.

Na czele oddziału rozpoczął II powstanie śląskie (19/20 sierpnia 1920). Opanował południową część swojego okręgu. 27 sierpnia nakazał demobilizację wszystkich oddziałów bojowych samoobrrony. Od grudnia 1920 do kwietnia 1921 r. komendant POW Górnego Śląska w powiecie katowickim. Od 2 na 3 maja 1921 uczestniczył w III powstaniu śląskim. Na czele oddziałów opanował powiat katowicki (bez Katowic)W trakcie tego ostatniego od 10 maja dowodził sformowanym przez siebie 1katowickim pp wojsk powstańczych. W czerwcu na rozkaz Naczelnej Komendy Wojsk Powstańczych rozwiązał pułk.

Po przyłączeniu części Śląska do Polski w 1922 r. został komendantem Królewskiej Huty.

We wrześniu 1922 r. wybrany na posła do Sejmu Śląskiego z listy Chrześcijańskiego Zjednoczenia Ludowego. Mandat poselski sprawował do 1930 r. Po 1926 r. związał się z obozem piłsudczykowskim.

28 kwietnia 1925 r. zatwierdzony na stanowisko naczelnika gminy w Michałkowicach, funkcję tę sprawował od 1 czerwca aż do wojny w 1939 r.

Członek Zw. Powstańców Śląskich..

W 1939 r. współorganizator Ochotniczych Oddziałów Powstańczych. 29 sierpnia zorganizował samoobronę w Michałkowicach, która1 września odegrała dużą rolę w walce z grupą niemieckiego Freikorpsu.

Po kampanii 1939 r. przedostał się na zachód i pełnił służbę w PSZ. Po zakończeniu wojny pozostał na emigracji.

Zmarł 10 listopada 1950 r. w Edynburgu.

Odznaczony orderem Virtuti Militari 5 kl. i Krzyżem Niepodległości z mieczami.

Jest patronem placu w Katowicach-Wełnowcu, ulicy w Katowicach-Murckach, Orzegowie, Rudzie Śląskiej, Siemianowicach Śląskich, skweru w Katowicach-Józefowcu.

Źródła

W. Kempa, W służbie Ojczyźnie, www.pulssiemianowice.pl (dostęp 23 III 2017); Kto był kim w Drugiej Rzeczypospolitej, Warszawa 1994; „Monitor Polski” nr 140/1932.