Waleria Golińska z Raczyńskich

Urodziła się w 1848 r. w Warszawie. Córką Franciszka, rzemieślnika, i Marii z Magnuskich. Teściowa Zofii Daszyńskiej-Golińskiej (zob.).

Prowadziła w Warszawie przy ul. Senatorskiej elegancki sklep galanteryjny.

Działaczka PPS. W okresie rewolucji 1905-1907 r. sklep ten mieścił biuro informacyjne i skład broni PPS, było tam też biuro pomocy dla więźniów politycznych. W obawie przed represjami w 1908 r. wyjechała na teren Galicji.

Tam zaangażowała się w prace Uniwersytetu Ludowego – prowadziła czytelnię. Jednocześnie w dalszym ciągu była aktywną działaczką PPS; m.in. przewoziła nielegalną literaturę i broń na teren Królestwa Polskiego.

Po wybuchu wojny w 1914 r. zgłosiła się do służby kuriersko-wywiadowczej. Była najstarszą członkinią biura wywiadowczego 1 pp LP i I Brygady Legionów ps. „Babcia”. We wrześniu 1914 r. przewiozła materiały wybuchowe do Warszawy dla potrzeb POW. Do lata roku następnego kilkakrotnie przekraczała linię frontu. Aresztowana w lipcu 1915 r. w konspiracyjnym lokalu w Warszawie i zesłana w głąb Rosji. Do Polski powróciła już po odzyskaniu niepodległości.

Ob. Golińska (Babcia) w marcu 1915 r. z rozkazu Kmdy I Bryg. Leg. przybywa przez front do Warszawy przewożąc instrukcje dla Komdy. Nacz. POW. Nie zważając na swój wiek (60 lat)ob. Golińska melduje w Komendzie OL swoją gotowość do pełnienia najbardziej niebezpiecznych i odpowiedzialnych funkcji. W kwietniu 1915 r. sprowadza się do centralnego Laboratorium Mat. Wybuch. w W-wie jako rzekoma matka konspiracyjnych lokatorów mieszkania, przewożąc w ten sposób w swoich rzeczach całą instalację laboratoryjną. Po wykonaniu powyższego zlecenia ob. Golińska z polecenia Kmdywynajmuje mieszkanie, w którym zostaje urządzony skład broni, amunicji i materiałów wybuchowych: tamże zamieszkuje. Pełniąc tę niebezpieczną służbę w lipcu 1915 r. zauważywszy, że lokal jest obserwowany przez policję rosyj. Po zawiadomieniu Komendy, chcąc uratować bodaj częśćskładu, własnoręcznie wynosi zeń bardziej wartościowe rzeczy. Przy tej czynności zastaje ją policja rosyjska, która wyłamuje drzwi mieszkania, dostaje się do składu i aresztując przerywa ob. Golińskiejpełną poświęcenia i męstwa działalność. W czasie badań, mimo wymuszań okazała hart woli, odmawiając wszelkich zeznań.

Zamieszkała u syna w Puławach i tam zmarła 12 lipca 1921 r. Pochowana na tamtejszym cmentarzu przy ul. Piaskowej.

Pośmiertnie odznaczona orderem Virtuti Militari 5 kl. i Krzyżem Niepodległości z mieczami.

Zamężna z Józefem Golińskim, miała z nim syna Stanisława (22 III 1868-3 X 1931), legionistę, botanika, oraz córkę Helenę (1871-23 IV 1958) zamężną Sygietyńską.