Walerian Adamski

Urodził się 24 listopada 1885 r. w Zielonej Górze pow. Szamotuły. Syn Piotra, dróżnika, i Józefy z Wasilewskich.

Ukończył gimnazjum św. Marii Magdaleny w Poznaniu (1906), po czym podjął studia na Uniwersytecie we Fryburgu. W tym samym roku przeniósł się na Uniwersytet Jagielloński. Od roku 1907 uczył się w seminarium duchownym w Gnieźnie, gdzie  został wyświęcony na kapłana w 1911 r. Od roku 1902 uczestniczył w działalności tajnego kółka samokształceniowego. W latach 1908–1911 należał do Grupy Narodowej oraz do Organizacji Młodzieży Narodowej „Zet”. W latach 1909–1910 organizował wyjazdy wakacyjne do rodzin polskich dla młodzieży akademickiej ze Śląska, Warmii i Pomorza. Od oroku 1911 pracował w tajnych i półtajnych organizacjach nauki języka polskiego w Poznaniu oraz w jawnych zrzeszeniach polskich. Od roku 1914 należał do Związku Towarzystwa Młodzieży w Poznaniu. W roku 1917 prowadził wykłady we Włocławku, Warszawie i Kielcach. W 1918 r. pracował w Polskim Towarzystwie Pedagogicznym w Poznaniu. Był też sekretarzem generalnym wydziału oświaty i szkolnictwa w Naczelnej Radzie Ludowej. Organizator „Pogotowia” młodzieży pozaszkolnej w Związku Tow. Młodzieży w Poznaniu (1918–1919), a następnie do 1934 r. dyrektor Zjednoczenia Młodzieży Polskiej w tym mieście. Był wikariuszem w parafii św. Łazarza w Poznaniu. W roku 1927 uzyskał doktorat z socjologii na Uniwersytecie Poznańskim. W l. 1924–1934 należał do Rady Związku Towarzystw Dobroczynnych „Caritas” w Poznaniu, członek kuratorium (od 1927) i prezes (od 1933) katolickiej szkoły społecznej w tym mieście. Był asystentem kościelnym Katolickiego Związku Młodzieży Męskiej i Katolickiego Związku Młodzieży Żeńskiej (od 1934). Równocześnie prezes rady nadzorczej Spółki Akcyjnej Ostoja oraz drukarni i Księgarni św. Wojciecha.

Po wybuchu II wojny światowej został aresztowany przez gestapo. 7 listopada został osadzony w obozie w Kazimierzu Biskupim. Po uwolnieniu w kwietniu 1940 r. wyjechał do Warszawy, gdzie kontynuował działalność duszpasterską. Jako kapelan AK brał udział w powstaniu warszawskim 1944 r. Po jego upadku więziony w obozach koncentracyjnych w Sachsenhausen i Bergen–Belsen. Uwolniony przez oddziały alianckie, został kapelanem wojennym w Bomlitz.

W lipcu 1947 r. powrócił do Poznania i wznowił działalność wśród katolickich organizacji młodzieżowych. Zmarł 3 maja 1965 r. w Poznaniu.

Autor licznych prac dotyczących wychowania młodzieży oraz socjologicznych.