Bojownikom niepodległości

Wandalin Haber

(1880-1936)

Urodził się 22 lipca 1880 r. w Łapszach Niżnych na Spiszu. Syn Józefa i Zofii ze Stanków..
Po ukończeniu czterech klas Szkoły Ludowej w Łapszach Niżnych, uczył się kolejno w Gimnazjum św. Anny i Jana III Sobieskiego w Krakowie, a następnie w Gimnazjum im. Franciszka Józefa we Lwowie, gdzie zdał maturę. Studiował na Wydz. Filozoficznym Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie i po zdaniu dodatkowych egzaminów uzyskał uprawnienia do nauczania matematyki i fizyki w szkołach średnich.
W latach 1911-1914 uczył w II gimnazjum w Tarnopolu.
W czasie I wojny światowej zmobilizowany do armii austro-węgierskiej, służył w niej do 20 czerwca 1918 r.
Po odzyskaniu niepodległości wraca do Łapsz Niżnych i jako przewodniczący Spiskiego Komitetu Plebiscytowego brał udział w przygotowaniach do polsko-czechosłowackiego plebiscytu na Spiszu i Orawie.
Dekretem Rady Szkolnej Krajowej we Lwowie z 1 października 1920 r. został powołany na p.o. inspektora szkolnego w Inspektoracie Szkolnym dla Spisza i Orawy w Nowym Targu. Po przyłączeniu do Polski części Spisza i Orawy w ciągu kilku miesięcy zlikwidował słowackie katolickie szkoły ludowe, upaństwowione przez władze polskie i zorganizował od podstaw polskie szkolnictwo. Dekretem z 22 września 1921 r. został mianowany inspektorem szkolnym w Nowym Targu. Na własną prośbę, ze względu na stan zdrowia, 31 maja 1931 r. przeszedł na emeryturę.
Członek Małopolskiego Tow. Łowieckiego, w 1929 r. był delegatem powiatowym na pow. Nowy Targ.
Zamieszkał w Łapszach Niżnych. W 1934 r. objął funkcję wójta w gminie łapszańskiej. Z jego inicjatywy powstała w Łapszach Niżnych orkiestra dęta i Kółko Rolnicze oraz przystąpiono do Dudowy Domu Ludowego.
Zmarł nagle 13 lutego 1936 r. w Łapszach Niżnych i tam został pochowany na cmentarzu parafialnym.
Pośmiertnie odznaczony Medalem Niepodległości.
Opublikował: Walka o szkołę polską na Spiszu i Orawie, „Gazeta Podhalańska” nr 33/1930.
Żonaty (od 17 X 1911) z Dianizją Łuczyńską, a po jej śmierci od 2 V 1932 z Marią Gromadzką, z którą miał syna Wendelina (ur. 1933).

Informacja o przyznaniu odznaczenia
Monitor Polski nr 64/1937
Źródła

W. Haber, Wendelin Haber i Józef Wiśnierski, w] Spisz i Orawa w 75 rocznicę powrotu do Polski północnych części obu ziem, Kraków 1995 „Łowiec Polski” nr 23/1929; „Monitor Polski” nr 64/1937; J.M. Roszkowski, „Zapomniane Kresy”: Spisz, Orawa, Czadeckie w świadomości Polaków 1895-1925, Nowy Targ-Zakopane 2011; Sprawozdanie Dyrekcyi c.k. Gimnazyum II z jęz. wykł. polskim w Tarnopolu za rok szkolny 1911/12, Tarnopol 1912; Sprawozdanie Dyrekcyi c.k. Gimnazyum II z jęz. wykł. polskim w Tarnopolu za rok szkolny 1912/13, Tarnopol 1913; Sprawozdanie Dyrektora c.k. Gimnazyum Nowodworskiego czyli św. Anny w Krakowie za rok szkolny 1897, Kraków 1897; Sprawozdanie Dyrektora c.k. Gimnazyum Nowodworskiego czyli św. Anny w Krakowie za rok szkolny 1896, Kraków 1896; informacje Lesława Dalla z Zakopanego.