Bojownikom niepodległości

Witold Lucjan Langrod

(1899-1983)

langrod witoldUrodził się 25 października 1899 r. we Lwowie. Syn Bernarda Karola, adwokata, i Michaliny z Ruckerów.

Uczył się w III Gimnazjum im. Króla Jana Sobieskiego w Krakowie.

W czasie I wojny światowej od 12 sierpnia 1914 r. w oddziałach strzeleckich i Legionach Polskich. Przydzielony do Biura Werbunkowego Komendy Głównej Zw. Strzeleckiego, a po jego rozwiązaniu do Dep. Wojskowego NKN. Jako małoletni 10 września zwolniony z Legionów.

Kontynuował naukę w swoim gimnazjum, którego jesienią 1916 r. został absolwentem.

Od 31 grudnia 1916 r. w Legionach Polskich. W stopniu szer. służył w 3 komp. III baonu 1 pp LP. W 1917 r. odbył kurs wyszkoleniowy w Zambrowie.

W czasie kryzysu przysięgowego w Legionach z lipca 1917 r. z powodów zdrowotnych zwolniony z szeregów, 17 marca tego roku uzyskał maturę w swoim gimnazjum.

W październiku 1917 r. powołany do armii austro-węgierskiej, został przydzielony do 24 part górskiej. W 1918 r. ukończył szkołę oficerów rezerwy artylerii w Preszburgu (Bratysławie).

Od 2 listopada 1918 r. w WP. Służył w 5 pp leg, a od 15 listopada w V dyonie taborów. 15 kwietnia 1919 r. został zastępcą referenta w Inspektoracie Wojsk Taborowych Dep. VIII MSWojsk, a 30 maja zastępcą referenta w DOGen Warszawa. 1 lipca 1919 r. mianowany ppor. Od 18 września do 27 października służył w sztabie 9 DP. Następnie (do marca 1920 r.) oficer do zleceń w kwatermistrzostwie Frontu Litewsko-Białoruskiego. Później w Oddz. IV tego frontu. Od 14 czerwca do 15 lipca dowodził 413 komp. jeńców. Od 16 lipca do 16 września adiutant 4 polowego dyonu taborów. Potem w Oddz. IV 4 Armii. Od 27 października służył w Naczelnym Dowództwie Wojsk Litwy Środkowej. Następnie adiutant dyrektora Dep. Obrony Krajowej Tymczasowej Komisji Rządzącej Litwy Środkowej. 16 grudnia urlopowany na studia.

Uczestnik III powstania śląskiego (od 3 maja 1921 r.). 6 października przeniesiony do rezerwy. Zweryfikowany jako por. rez. tab. z 1 czerwca 1919 r., 2 stycznia 1932 r. awansował na kpt. rez. art.

Ukończył Wydz. Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego (grudzień 1923), uzyskując doktorat, a także otrzymał absolutorium z filozofii na tej uczelni. Jednocześnie (1922-1923) studiował w Szkole Nauk Politycznych w Krakowie. Wyjechał do Francji i kształcił się na Wydz. Dziennikarstwa Wyższej Szkoły Nauk Społecznych w Paryżu. Naukę ukończył w 1925 r. i powrócił do Polski.

Mieszkał w Warszawie. Pracował jako prof. Wyższej Szkoły Dziennikarstwa (w latach 1925-1935 wykładał prawo prasowe). W latach 1925-1932 był zatrudniony w wydz. emigracji kontynentalnej w Urzędzie Emigracyjnym przy Ministerstwie Pracy i Opieki Społecznej. Następnie (od 1 lipca 1932 r. do 1935 r.) naczelnik (początkowo jako p.o.) wydz. Polaków za granicą w Dep. Konsularnym MSZ. Od 1 maja 1935 r. prowadził sprawy emigracyjno-kolonizacyjne w Międzynarodowym Biurze Pracy przy Lidze Narodów w Genewie. Autor prac speccjalistycznych. W sierpniu 1939 r. powrócił do Polski i został zmobilizowany do WP.

Podczas II wojny światowej w czasie kampanii 1939 r. od 5 września był oficerem do zleceń w improwizowanej Podgrupie „Radom” Grupy „Kielce” płk. dypl. Kazimierza Glabisza. Ranny 6 września. Ewakuowany do Puław, a potem do Lublina i Łucka. Po agresji sowieckiej z 17 września przedostał się do Buska koło Lwowa. Tam 18 września objął dowództwo oddziału, z którym dotarł do Glinian, gdzie dostał się do niewoli sowieckiej. W zamieszaniu zbiegł i 1 października dotarł do Lublina. W grudniu przez Węgry dotarł do Paryża. Przydzielony do Stacji Zbornej Oficerów w koszarach Bessières. Po upadku Francji w czerwcu 1940 r. przedostał się do Wlk. Brytanii, gdzie kontynuował służbę w WP.

Od 1942 r. kierował Dep. Rekonstrukcji Powojennej Ministerstwa Pracy i Opieki Społecznej. W tym też roku został delegatem w Komisji Międzysojuszniczej dla Pomocy Powojennej i dla Przygotowania Rozbrojenia. W 1944 r. objął stanowisko szefa sekcji opieki nad wysiedleńcami Organizacji Narodów Zjednoczonych ds. Pomocy i Odbudowy (UNRRA) w Londynie.

Członek Stronnictwa Demokratycznego.

Po zakończeniu wojny pozostał na obczyźnie. Pracował w UNRRA, a od 1946 r. w ONZ w Nowym Jorku. Odbył studia uzupełniające z antropologii i socjologii na tamtejszym uniwersytecie. Był obserwatorem ONZ w czasie plebiscytu w Togo (1956 r.). Od 1957 r. pracował w Komisji Gospodarczej Ameryki Centralnej z siedzibą w mieście Meksyk. Jednocześnie (do 1961 r.) doradca władz Meksyku ds. socjalnych. W 1960 r. wpółorganizował Ministerstwo Spraw Społecznych w Kongo Léopoldville (obecnie Demokratyczna Republika Kongo) i wykładał nauki społeczne w Szkole Prawa i Administracji w Léopoldville (obecnie Kinszasa). Natomiast w latach 1965-1969, 1971 i 1973 był wykładowcą socjologii i antropologii społecznej na Uniwersytecie Ibero-Amerykańskim w m. Meksyk (kierował katedrą rozwoju wsi i zagadnień indiańskich Ameryki Łacińskiej) oraz równocześnie (w latach 1966, 1968, 1971) na Narodowym Autonomicznym Uniwersytecie Miasta Meksyk.

Na początku lat 70. zamieszkał w Stanach Zjednoczonych. Był wykładowcą na uniwersytecie w Pittsburghu, zaś od 1980 r. prowadził zajęcia z socjologii w Soffolk County Community College w Selden w stanie Nowy Jork.

Od 1967 r. członek korespondent Polskiego Uniwersytetu na Obczyźnie. Był dożywotnim członkiem Instytutu Józefa Piłsudskiego w Nowym Jorku i jej donatorem.

Zmarł 17 maja 1983 r. w Port Jefferson w stanie Nowy Jork.

Odznaczony orderem Polonia Restitita 4 kl., Krzyżem Walecznych, Medalem Niepodległości, fińskim Krzyżem Zasługi Gwardii Cywilnej i łotewskim orderem Trzech Gwiazd 3 kl.

Żonaty, miał syna.

Informacja o przyznaniu odznaczenia
Monitor Polski nr 27/1934
Źródła

M. Gałęzowski, Na wzór Berka Joselewicza. Żołnierze i oficerowie pochodzenia żydowskiego w Legionach Polskich, Warszawa 2010; L. Głowacki, Działania wojenne na Lubelszczyźnie w roku 1939, Lublin 1986; S. Łoza, Czy wiesz kto to jest?, Warszawa 1938; „Monitor Polski” nr 27/1934; Rocznik oficerski 1923, 1924; Rocznik oficerski rezerw 1934.