Bojownikom niepodległości

Witold Teofil Jeszke

(1891–1970)

Witold Teofil JeszkeUrodził się 5 marca 1891 r. w Ruchocinku pow. Gniezno. Syn Bolesława, nauczyciela, i Kazimiery z Lauszów.

Uczestnik strajku szkolnego w 1906 r., za co został relegowany z gimnazjum. Ukończył gimnazjum w Gnieźnie (1911 r.), po czym studiował prawo na uniwersytetach w Królewcu, Lipsku, Wrocławiu (doktorat uzyskał w 1917 r.).W 1914 r. zdał egzamin arendarski, a w 1919 r. asesorski.

Należał do zarządu Towarzystwa T. Zana (w latach 1908–1911 jego prezes w Gnieźnie) i „Zetu”. Współredaktor pisma „Brzask”, podczas studiów działał w tajnej organizacji „Grupy Narodowe”.

Uczestnik powstania wielkopolskiego – był aresztowany przez władze niemieckie i więziony w Głogowie oraz Żaganiu. Następnie zwolniony.

W latach 1919–1921 pracował jako referendariusz w Ministerstwie b. Dzielnicy Pruskiej. Następnie (1921–1922) syndyk Związku Spółek Zarobkowych i Gospodarczych.

Od 1921 r. adwokat w Poznaniu, od 1926 r. był tam też notariuszem. Prowadził jedną z największych kancelarii adwokacko-notarialnych w Poznaniu.

Sprawował funkcję członka i dziekana Rady Adwokackiej, a w latach 1934–1936 i od 1938 r. prezes Rady Notarialnej oraz prezes Zarządu Głównego Koła Adwokatów RP. .

W 1919 r. współorganizator (i w 1923 r. prezes) Związku Młodej Polski w Wielkopolsce. W 1926 r. inicjator utworzenia Związku Naprawy Rzeczypospolitej, który po połączeniu z Partią Pracy (1928 r.) utworzył Związek Polskiej Młodzieży Demokratycznej. W latach 1930–1935 prezes Rady Wojewódzkiej BBWR w Poznaniu.

Poseł na Sejm RP 1930–1935, wybrany w okręgu wyborczym nr 33 (Gniezno), był członkiem klubu BBWR. W1935 r. wybrany do Senatu RP z województwa poznańskiego, był I zastępcą przewodniczącego Parlamentarnej Grupy Wielkopolskiej. Funkcję senatora piastował do 1938 r.

Należał do Rady Okręgowej Obozu Zjednoczenia Narodowego (od 1937 r.).

Od 1935 r. prezes Towarzystwa Polsko-Duńskiego w Poznaniu, prezes zarządu Towarzystwa Opieki nad Polakami za Granicą, należał do Zjednoczenia Pracy Wsi i Miast. Współzałożyciel i prezes rady nadzorczej Przeglądu Porannego.

Po kampanii 1939 r. przebywał na terenie Rumunii, skąd w 1940 r. przedostał się na Cypr.

W 1941 r. powołany do służby w Wojsku Polskim, był służył w Ośrodku Zapasowym Samodz. Bryg. Strzelców Karpackich w Palestynie i Egipcie. W szeregach 2 Korpusu Polskiego (w stopniu por.) brał udział w kampanii włoskiej 1944–1945. Po przybyciu do Wlk. Brytanii i demobilizacji od 1947 r. mieszkał w Londynie.

Był zarządcą polskiego hotelu „Princes Conot Hotel” oraz (do 1959 r.) wiceprezesem Komisji Badania Spraw Polsko-Niemieckich. W 1961 r. powrócił do Polski.

Mieszkał u córki w Warszawie.

Zmarł 4 listopada 1970 r. w Poznaniu i został pochowany na tamtejszym Cmentarzu Komunalnym nr 2 (Junikowo) w Alei Zasłużonych.

Odznaczony orderem Polonia Restituta 3 kl. i Krzyżem Niepodległości.

Żonaty (od 3 IX 1920) z Ireną Kowalewicz, miał z nią córkę Aleksandrę (1920–1989) zamężną Świechowską, archeologa, oraz przybraną córkę Irenę Rabską (11 II 1921–26 III 1996).

Źródła

Kto był kim w Drugiej Rzeczypospolitej, Warszawa 1994; S. Łoza, Czy wiesz kto to jest? t. 2, Warszawa 1939; „Monitor Polski” nr 296/1931; Posłowie i senatorowie Rzeczypospolitej Polskiej 1919–1939. Słownik biograficzny t. II, Warszawa 2000.