Bojownikom niepodległości

Władysław Aleksander Langner

(1896-1972)

langner władysławUrodził się 18 czerwca 1896 r. w Jaworowie, Lwowskie. Syn Gustawa, komisarza skarbowego, i Malwiny z Barów. Brat Mieczysława (zob.).

Uczęszczał do gimnazjum w Złoczowie (1907) i Tarnowie (1908-1914), maturę uzyskał eksternistycznie w Nowym Targu (1915 r.).

Od 1912 r. członek Polskich Drużyn Strzeleckich. W czerwcu 1913 r. ukończył kurs i został mianowany podoficerem plutonowym. Był organizatorem i instruktorem XIV PDS w Tarnowie. Od lipca 1913 r. dowodził II plut. w tarnowskiej komp. PDS. Wiosną 1914 r. wyznaczono go do zbierania pieniędzy na Polski Skarb Wojskowy. 18 czerwca otrzymał stopień sierż. Jako instruktor 4 komp. uczestniczył w kursie PDS w Nowym Sączu (15 lipca-2 sierpnia). Po jego przerwaniu powrócił do Tarnowa.

W czasie I wojny światowej 4 sierpnia na czele 43. osobowego oddziału wyruszył do Krakowa. Wstąpił do oddziału J. Piłsudskiego i Legionów Polskich ps. „Złom”. Służył w 1 pp LP – dowodził plut. 3 komp. I baonu. 9 października 1914 r. mianowany ppor. piech. Przeszedł niemal całą kampanię wojenną pułku, z dwukrotną przerwą na kurację w Zakopanem (we wrześniu 1915 r. w szpitalu legionowym i w 1916 r.). Awansowany 1 listopada 1916 r. na por. piech., dowodził komp.

Po kryzysie przysięgowym wcielony do armii austro-węgierskiej. Początkowo służył w 20 pp. Od 23 października do 23 listopada uczył się w Szkole Oficerów Rezerwy przy XXIII korpusie, po czym jako chor. piech. dowodził plut. i komp. 57 pp na froncie włoskim. Należał do istniejącej w tym pułku organizacji „Wolność”, będącej ekspozyturą POW w armii austro-węgierskiej. W związku z rozpadem Austro-Węgier powrócił z pułkiem do kraju (15 listopada 1918). Pułk ten przeformował się na Pułk Ziemi Tarnowskiej.

Wstąpiwszy do WP, został dowódcą baonu w kadrze 5 pp leg, a następnie dowódcą kadry 1 pp leg. Awansowany na kpt. piech., od 12 marca 1919 do 21 lutego 1920 r. dowodził III baonem 1 pp leg. Wyróżnił się w czasie zdobywania Wilna (19-21 kwietnia 1919). Następnie uczestniczył w działaniach przeciwko bolszewikom na froncie litewsko-białoruskim i na Łotwie. Od lutego do 13 czerwca 1920 r. dowodził baonem zapasowym 1 pp leg. Awansowany 23 czerwca na ppłk. piech. (z dniem 1 kwietnia), objął dowództwo 167 pp, na czele którego uczestniczył w działaniach do końca wojny.

Zweryfikowany jako ppłk piech. z 1 czerwca 1919, pułkiem tym (75 pp) dowodził do 10 kwietnia 1923 r. Ukończył kurs dowódców pułków (1923 r.). Następnie do kwietnia 1927 r. dowódca 40 pp. Z dniem 15 sierpnia 1924 r. awansował na płk. piech. Do listopada 1928 r. był dowódcą piechoty dywizyjnej 12 DP. W latach 1927-1928 delegowany do Biura Ogólno-Administracyjnego MSWojsk, przewodniczył komisji redagującej przepisy służbowe. W listopadzie 1928 r. mianowany szefem tego biura, w sierpniu 1931 r. został zastępcą II wiceministra SWojsk. 1 stycznia 1933 r. awansował na gen. bryg. 28 sierpnia 1934 r. objął funkcję dowódcy OK nr IV w Łodzi, zaś 1 marca 1938 r. – OK nr VI we Lwowie.

Działacz harcerski – przewodniczył okręgowi lwowskiemu ZHP. Od 1937 r. prezes Zw. Organizacji „Wolność” i Uczestników Walk o Niepodległość w Formacjach b. armii austriackiej.

Podczas kampanii 1939 r. dowodził odcinkiem „Węgry” w Armii „Karpaty”, a następnie obroną w rejonie Lwowa. 22 września skapitulował przed wojskami sowieckimi. Wywieziony do Moskwy, był indagowany na temat przygotowań niemieckich do wojny. Od 5 października pozostawał pod dozorem we Lwowie. 18 listopada wydostał się z miasta, po czym przeszedł granicę Rumunii. Następnie przedostał się do Francji, gdzie pozostawał w dyspozycji NW. Po upadku Francji ewakuował się do Wlk. Brytanii. Tam od października 1940 do sierpnia 1941 r. był dowódcą 3 Bryg. Kadrowej Strzelców i członkiem Wojskowego Trybunału Orzekającego. Następnie do sierpnia 1943 r. dowodził Bryg. Szkolną. Przeniesiony do sztabu Inspektora Wyszkolenia Wojska, od listopada 1945 r. do demobilizacji pozostawał w dyspozycji szefa Sztabu Głównego.

Po demobilizacji osiedlił się w Walii, gdzie pracował na własnej farmie. 1 stycznia 1964 r. awansowany przez prezydenta Augusta Zaleskiego na gen. dyw.

Zmarł 29 września 1972 r. w Newcastle on Tyne i został pochowany na cmentarzu All Saints.

Odznaczony orderem Virtuti Militari 4 i 5 kl., Polonia Restituta 3 i 4 kl., Krzyżem Niepodległości, czterokrotnie Krzyżem Walecznych, złotym Krzyżem Zasługi, czechosłowackim orderem Białego Lwa 3 kl., estońskim Krzyżem Wolności 3 kl., jugosłowiańskim orderem św. Sawy 2 kl.,  włoskim orderem Korony Włoch 3 kl.

Żonaty (od 1922 r.) z Zofią Szymańską, miał z nią syna Ryszarda (3 III 1924-1 V 2020).

Jest patronem ulicy w Tarnowie, Poczta Polska wydała znaczek przypominający jego osobę.

Informacja o przyznaniu odznaczenia
Monitor Polski nr 18/1931
Źródła

CAW, akta personalne 1542; H. Bagiński, U podstaw organizacji Wojska Polskiego 1908-1914, Warszawa 1935; A. Borkiewicz, Dzieje 1-go pułku piechoty Legionów [1918-1920], Warszawa 1928; W.K. Cygan, Oficerowie Legionów Polskich 1914-1917. Słownik biograficzny t. 3, Warszawa 2006; IV Lista strat Legionów Polskich, Piotrków 1916; R. Dalecki, Armia „Karpaty” w wojnie obronnej 1939 r., Rzeszów 1989; „Dziennik Polski, Dziennik Żołnierza” nr 235, 236, 238, 239, 246/1972; Encyklopedia Wojskowa t. IV, Warszawa 1934; J. Giza, Organizacja „Wolność” 1918. Polska konspiracja niepodległościowa w cesarsko-królewskiej armii podczas I wojny światowej i losy jej bohaterów, Kraków 2011;T. Kasprzycki, Kartki z dziennika oficera I Brygady, Warszawa 1934; Kto był kim w Drugiej Rzeczypospolitej, Warszawa 1994; T. Kryska-Karski, S. Żurakowski, Generałowie Polski Niepodległej, Warszawa 1991; Księga chwały piechoty, Warszawa 1937-1939; Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich, Warszawa 1917; S. Łoza, Czy wiesz kto to jest?, Warszawa 1938; G. Łukomski, w: Kawalerowie Virtuti Militari 1792-1945 t. II (1914-1921) cz. 1, Koszalin 1991; „Monitor Polski” nr 18/1931; Rocznik oficerski 1923, 1924, 1928, 1932; R. Rybka, K. Stepan, Rocznik oficerski 1939, Kraków 2006; P. Stawecki, Słownik biograficzny generałów Wojska Polskiego 1918-1939, Warszawa 1994; J. Wojtycza, w: Harcerski Słownik Biograficzny t. II, Warszawa 2008.