Urodził się 11 sierpnia 1892 r. w Błoniu koło Warszawy. Syn Alberta i Elżbiety z Tauchertów. Brat Jerzego Edwarda (zob.) i Tadeusza (zob.).
Ukończył szkołę realną w Warszawie, po czym od 1911 do 1914 r. studiował na politechnice w Rydze.
Działał w Towarzystwie Gimnastycznym „Sokół” i korporacji „Arkonia”.
Odbył obowiązkową służbę wojskową w armii rosyjskiej w charakterze jednorocznego ochotnika.
W sierpniu 1914 r. zmobilizowany do wojska, służył w 3 pdrag. Z czasem jako por. kaw. dowodził szw., potem dyonem. Był ranny. W 1916 r. skierowany na kurs Akademii Sztabu Generalnego w Petersburgu. Po jego ukończeniu w lutym 1917 r. w stopniu sztabsrtm. kaw. objął funkcję szefa sztabu 7 DStrz, walczącej na terenie Rumunii. Potem przeszedł do polskich formacji w Rosji. Od 6 września 1917 r. służył w 1 puł. W październiku sformował w Kreczewicach 6 szwadron, którym dowodził do stycznia 1918 r. Później był szefem sztabu 1 DStrz. Po demobilizacji I Korpusu Polskiego latem 1918 r. powrócił do kraju. Zamieszkał w Krakowie.
W niepodległej Polsce od listopada 1918 r służył w Wojsku Polskim. Uczestniczył w walkach z Ukraińcami w okolicach Lwowa. Od 12 stycznia 1919 r. szef Oddz. Operacyjnego i zastępca szefa sztabu Dowództwa Głównego Armii Wielkopolskiej. Już 21 stycznia został w nim kwatermistrzem, a 9 lutego szefem sztabu. Od 23 kwietnia organizator i dowódca 1 puł wlkp (potem: 15 puł). Na jego czele wziął udział w kampanii 1919 i 1920 r. Walczył z bolszewikami na froncie litewsko–białoruskim. 29 lipca 1920 r. w boju pod Wistyniami osobiście poprowadził do walki cofające się oddziały, zmuszając przeważające siły nieprzyjaciela do odwrotu. W końcowej fazie walki został ciężko ranny w nogę. Po wyleczeniu się z rany powrócił do pułku. Uczestniczył w bitwie niemeńskiej. Na czele 15 puł stał do października 1921 r.
Wysłany do Francji, do 1924 r. studiował w WSWoj w Paryżu. Zweryfikowany jako ppłk kaw. z 1 czerwca 1919. Po powrocie do kraju od 1924 r. dyrektor nauk na kursie dla wyższych dowódców, później szef sztabu Generalnego Inspektoratu Kawalerii. Awansowany 15 sierpnia 1924 r. na płk. SG kaw. Podczas przewrotu majowego 1926 r. szef sztabu wojsk rządowych. Od lipca 1926 r. dowodził 2 Samodzielną BK („Brody”, potem Kresową BK). 1 stycznia 1934 r. awansował na gen. bryg. Od maja 1937 r. dowódca Nowogródzkiej BK.
Na jej czele uczestniczył (w ramach Armii „Modlin”) w kampanii 1939 r. Od 12 września dowódca improwizowanej GO Kawalerii. Walczył na Lubelszczyźnie z Niemcami, a potem na południu kraju także z Sowietami. Podczas kampanii ranny kilkukrotnie (dwukrotnie ranny z rąk sowieckich koło wsi Łastówka), 29 września dostał się do niewoli sowieckiej we wsi Jasionka Steciowa w rejonie Turki. Do 4 sierpnia 1941 r. przebywał w sowieckich więzieniach. Zwolniony po podpisaniu umowy Sikorski–Majski, 10 sierpnia 1941 r. został dowódcą Polskich Sił Zbrojnych w ZSSR. 11 sierpnia awansował na gen. dyw. Przeciwnik współpracy z ZSSR. Po wyprowadzeniu wojska z ZSSR dowódca Armii Polskiej na Wschodzie (od 12 września 1942), a od 19 sierpnia 1943 r. utworzonego na jej bazie 2 Korpusu Polskiego. Na jego czele wziął udział w kampanii włoskiej 1944–1945, zdobywając m.in. Monte Cassino (18 maja 1944). Jednocześnie od 26 lutego do 21 czerwca 1945 r. był p.o. Naczelnego Wodza i Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych. Uchwałą Rady Ministrów PRL z 26 września 1946 r. pozbawiony polskiego obywatelstwa.
Od 8 listopada 1946 r. Naczelny Wódz i Generalny Inspektor PSZ. Jeden z polskich przywódców na emigracji. W październiku 1949 r. stanął na czele Skarbu Narodowego. W sierpniu 1950 r. wyznaczony na następcę prezydenta RP. 16 maja 1954 r. awansował na gen. broni. W okresie konfliktu we władzach na obczyźnie 4 sierpnia tego roku wypowiedział posłuszeństwo prezydentowi A. Zaleskiemu i 8 sierpnia został członkiem Rady Trzech – zastępczej kolegialnej głowy państwa. 12 sierpnia zdymisjonowany przez prezydenta A. Zaleskiego z funkcji Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych.
Zmarł 12 maja 1970 r. w Londynie. Pochowany na Polskim Cmentarzu Wojennym na Monte Cassino.
Odznaczony orderem Virtuti Militari 2, 3, 4 i 5 kl., orderem Polonia Restituta 3 i 4 kl., Krzyżem Niepodległości, pięciokrotnie Krzyżem Walecznych, czterokrotnie złotym Krzyżem Zasługi z mieczami, czechosłowackim orderem Białego Lwa, francuską Legią Honorową 5 kl., jugosłowiańskim orderem św. Sawy 3 kl., pośmiertnie otrzymał order Orła Białego.
Żonaty (od 1925) z Anną z Jordan–Krąkowskich Pruszyńską, miał z nią córkę Annę (ur. 1919) i pasierba Macieja Pruszyńskiego. Potem (od 1947) z Renatą Bogdańską, śpiewaczką, z którą miał córkę Annę i syna Jerzego.
Jest patronem licznych szkół, ulic i placów w Polsce, patronem jednostek WP, Narodowy Bank Polski wybił monetę z jego wizerunkiem.
W. Chocianowicz, W 50 lecie powstania Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie, Londyn 1969; W.K. Cygan, Żołnierze Niepodległości 1863–1938 Słownik biograficzny t. 1, Mińsk Mazowiecki – Warszawa – Kraków 2011; A. Czubiński, w: Słownik biograficzny powstańców wielkopolskich 1918–1919, Poznań 2002; B. Klimaszewski, E.R.Nowakowska, W. Wyskiel, Mały słownik pisarzy polskich na obczyźnie 1939–1980, Warszawa 1993; T. Kryska–Karski, S. Żurakowski, Generałowie Polski Niepodległej, Warszawa 1991; A. Lenkiewicz, Kawalerowie Polski Niepodległej cz. 2, bmdw; J. Litewski, W. Dziewanowski, Dzieje 1–go Pułku Ułanów Krechowieckich, Warszawa 1932; S. Łoza, Czy wiesz kto to jest? t. 2, Warszawa 1939; „Monitor Polski” nr 27/1934; B. Polak, w: Kawalerowie Virtuti Militari 1792–1945 t. II (1914–1921) cz. 1, Koszalin 1991; P. Stawecki, Słownik biograficzny generałów Wojska Polskiego 1918–1939, Warszawa 1994; Rocznik oficerski 1923, 1924, 1928, 1932; R. Rybka, K. Stepan, Rocznik oficerski 1939, Kraków 2006.