Bojownikom niepodległości

Władysław Bohuszewicz

(1897–1956)

Urodził się 7 listopada 1897 r. w Warszawie. Syn Jana i Marii z Garlickich.
Ukończył Szkołę Realną Stow. Techników im. S. Staszica w Warszawie (1915). Następnie podjął studia na politechnice w Niżgorodzie.
W czasie I wojny światowej w 1916 r. powołany do armii rosyjskiej. Ukończył szkołę oficerską w Moskwie. Po rewolucji w Rosji wstąpił do polskich formacji na wschodzie. W 1918 r. powrócił do kraju.
Podjął studia na Wydz. Inżynierii Politechniki Warszawskiej.
Od 17 grudnia 1918 r. w WP. W marcu 1920 r. skierowany na III kurs Oficerskiej Szkoły Obserwatorów Lotniczych w Toruniu. W kwietniu awansował na por. Po ukończeniu kursu (1 lipca) przydzielony do 9 esk. wywiadowczej. Był w niej obserwatorem i adiutantem. Szczególnie wyróżnił się podczas działań Korpusu Jazdy na Korosteń, kiedy to w trudnych warunkach dostarczał rozkazy.
Dnia 11 października 1920 roku ppor. Bohuszewicz Władysław otrzymał rozkaz odnalezienia i nawiązania kontaktu z korpusem jazdy, operującym na tyłach bolszewickich. 11 X ppor. Bohuszewicz w przeciągu 3 godzin 10 minut przepatrzył cały rejon Żytomierza i Połonnego i zameldował do Korpusu – nie spotkano. (…) Dnia 12 X – wyleciał dla dalszego poszukiwania w kierunku na Izokrost, gdzie na pierwszym trakcie między lasami odnalazł awangardę korpusu jazdy, po poznaniu swoich wylądował i doręczył rozkazy Dowództwa Grupy Operacyjnej Generała Jędrzejowskiego do Dowódcy Korpusu Jazdy. Zadanie wypełnione przy bardzo ciężkich warunkach.
Mgła nad lasami zmuszała prowadzić poszukiwania na małej wysokości 500-600 m. W sferze karabinowego ognia nieprzyjaciela, który kilkakrotnie ostrzeliwał samolot. Prowadzenie wywiadu w mało zaludnionym terenie i przy małej wysokości lotu, potrzebowało dużego napięcia nerwów, energii i umiejętności, żeby nie zbłądzić i nie stracić orientacji. Przy szybkości 200 km/h zmuszony był do poznania swoich, zniżyć się na niepewne czy swoje czy nieprzyjacielskie oddziały do wysokości 20 m, wiedząc że w tym samym rejonie dnia poprzedniego nasz lotnik przy takiej samej próbie został postrzelony. Lądowanie na ze wszystkimn nieodpowiednim dla „Bristola” terenie (rowy, drzewa) narażało na śmierć i wymagało odwagi. Przy lądowaniu samolot został uszkodzony (skrzydło i ostroga). Odlot uszkodzonym samolotem do Korpusu jazdy z meldunkami sytuacyjnymi i operacyjnymi do Dowództwa Grupy Operacyjnej gen. Jędrzejowskiego w Łucku wymagał wybitnego męstwa.
Od 25 grudnia 1920 do 5 marca 1921 r. był instruktorem w Oficerskiej Szkole Obserwatorów Lotniczych w Toruniu. W okresie od maja 1921 do 26 marca 1923 r. pracował w komisji granicznej na wschodzie jako fotograf aerofotogrametrysta.
Zweryfikowany jako por. obs. z 1 czerwca 1919, służył jako aerofotogrametrysta w Wojskowym Instytucie Geograficznym (26 marca 1923-2 listopada 1924), a następnie do 22 sierpnia 1925 r. był wykładowcą w Oficerskiej Szkole Topograficznej. Przydzielony do 1 plotn, był w nim obserwatorem (do 11 grudnia 1925). W okresie od 2 czerwca 1926 do 31 października 1928 r. studiował w WSWoj w Warszawie. Mianowany 1 stycznia 1927 r. kpt. obs., po ukończeniu szkoły został referentem lotnictwa w Oddz. III Sztabu Głównego oraz sekretarzem Rady Instytutu Przeciwgazowego. W 1930 r. odbył dwumiesięczny staż w lotnictwie francuskim. W latach 1931-1932 dowodził esk. szkolną 2 plotn. Następnie stał na czele 22 eskadry (1933-1934), eskadry towarzyszącej (1935), zaś w okresie stycznia-lutego 1935 r. dowodził II dyonem liniowym. 19 marca 1939 r. awansował na mjr. dypl. obs. Był wówczas kierownikiem referatu w wydz. zasobów mobilizacyjnych Dowództwa Lotnictwa MSWojsk.
Po kampanii 1939 r. przedostał się na zachód. Awansowany na ppłk. dypl. obs., od listopada 1940 r. zajmował stanowisko szefa wydz. technicznego Inspektoratu Polskich Sił Powietrznych. Od 1942 r. był szefem wydz. studiów operacyjnych Dowództwa Lotnictwa. W lutym 1944 r. został szefem gabinetu Naczelnego Wodza gen. Kazimierza Sosnkowskiego.
Po demobilizacji zamieszkał w Londynie.
Zmarł 21 marca 1956 r. w Londynie i został pochowany na tamtejszym Cmentarzu Streatham Park.
Odznaczony orderem Virtuti Militari 5 kl., złotym Krzyżem Zasługi z mieczami, złotym i srebrnym Krzyżem Zasługi oraz Medalem Niepodległości.

Informacja o przyznaniu odznaczenia
Monitor Polski nr 258/1933
Źródła

K. Grodziska, Polskie groby na cmentarzach Londynu, Kraków 1995; „Monitor Polski” nr 258/1933; J. Pawlak, Pamięci lotników polskich 1918-1945, Warszawa 1998; Rocznik oficerski 1923, 1924, 1928, 1932; R. Rybka, K. Stepan, Rocznik oficerski 1939, Kraków 2006; J. Zieliński, W. Wójcik, Lotnicy Kawalerowie Orderu Wojennego Virtuti Militari 1919-1920 t. I, Warszawa-Toruń 2005.