Bojownikom niepodległości

Władysław Jagniątkowski

(1856–1930)

Urodził się 7 grudnia 1856 r. w Michałowie. Syn Franciszka, gorzelanego, i Marianny z Lewandowskich.

Ukończył szkołę realną w Łowiczu, po czym od 1 listopada 1878 r. poświęcił się służbie wojskowej w armii rosyjskiej. Ukończył Wojskową Szkołę Inżynieryjną w Petersburgu i w 1881 r. został mianowany ppor. sap. Przydzielony został do jednostki saperów.

Pod wpływem rodzinnej tradycji powstańczej w 1885 r. wyjechał do Francji. Pracował jako roznosiciel ulotek, przepisywacz adresów oraz kreślarz w biurze konstrukcyjnym Gustava Eiffla.

1 lipca 1887 r. w stopniu szer. zaciągnął się do Legii Cudzoziemskiej. Na początku 1888 r. awansował na kpr. Stacjonował w Tonkinie, Annamie i Maroku, gdzie zajmował się topografią wojskową w sztabie brygady. W 1890 r. uzyskał obywatelstwo francuskie i w stopniu sierż. został przeniesiony do francuskiej armii kolonialnej. Awansowany w 1892 r. na ppor. piech., został przydzielony do strzelców senegalskich, a potem do piechoty morskiej. Od 1893 r. służył w 7 pp marokańskiej. W latach 1893–1895 brał udział we francuskich ekspedycjach kolonialnych do Senegalu, Dahomeju i na Madagaskar. Awansowany na por. piech., służył w 23 pp kolonialnej w Paryżu i w oddziale saperskim w Avignon. Następnie służył w wydziale uzbrojenia marynarki, a w latach 1898–1899 w Ministerstwie Marynarki Wojennej, gdzie zajmował się projektem nowej torpedy. W 1900 r. w stopniu kpt. piech. uczestniczył w zwalczaniu powstania bokserów w Chinach. Jako dowódca komp. wyróżnił się podczas zdobywania Pekinu. Potem służył na terenie Francji oraz w koloniach francuskich w Azji i Afryce. W 1912 r. był dowódcą fortów nadmorskich na francuskiej Riwierze i 1 lipca przeszedł w stan spoczynku.

Autor książek poświęconych wspomnieniom ze służby w Legii Cudzoziemskiej.

Brał czynny udział w pracach niepodległościowych Polaków w Paryżu, będąc instruktorem wojskowym i wykładowcą w Związku Strzeleckim. Wybuch I wojny światowej zastał go w Zakopanem, skąd powrócił do Francji.

W czasie wojny służył w armii francuskiej. Początkowo dowodził fortem Montrouge, a następnie był członkiem misji francusko-angielskiej na froncie północnym.

Od lipca 1917 r. był organizatorem pierwszego obozu szkoleniowego Armii Polskiej we Francji w Sille le Guillaume.  15 listopada został komendantem szkoły podchorążych i sierżantów polskich w obozie Le Ruchard. 10 stycznia 1918 r. w stopniu mjr. piech. objął stanowisko dowódcy III baonu 1 psp. Uczestniczył w walkach z Niemcami w lipcu 1918 r. Awansował na ppłk. piech. Następnie był dyrektorem naukowym w Szkole Podchorążych w obozie du Ruchard.

21 kwietniu 1919 r. powrócił z armią gen. Józefa Hallera do Warszawy. W składzie 43 pp (b. 1 psp) uczestniczył w walkach na Wołyniu. Od 17 listopada 1919 r. jako płk kontraktowy służył w Wojsku Polskim. Został szefem wydziału regulaminów przy Inspektoracie Inżynierii i Saperów. Funkcję tę sprawował do 6 lutego 1920 r. Został wówczas zastępcą przewodniczącego komisji polskiej przy wytyczaniu granicy polsko-czechosłowackiej. Pracował w niej do 25 stycznia 1921 r.

Następnie szef inżynierii i saperów DOK nr I, a od 13 stycznia 1922 r. wydziału I w Departamencie V Inżynierów i Saperów MSWojsk. W latach 1923–1924 był kierownikiem budowy domów oficerskich na Kresach, potem wykładowcą historii wojskowości i wychowania wojskowego w Szkole Podchorążych Inżynierii w Warszawie, a od 23 listopada 1926 r. wykładowcą w Oficerskiej Szkole Inżynierii.

Należał do komisji Armia Polska we Francji Komitetu Krzyża i Medalu Niepodległości.

Zmarł 8 stycznia 1930 r. w Warszawie i został pochowany na tamtejszym Cmentarzu Wojskowym na Powązkach kwat. B-15.

Odznaczony orderem Virtuti Militari 5 kl. i dwukrotnie Krzyżem Walecznych, francuską Legią Honorową 5 kl., orderem Palm Akademickich, orderem Błyszczącym 4 kl., japońskim orderem Skarbu Świętego 8 (?) kl., wietnamskim orderem Smoka Annanu 5 kl., pośmiertnie otrzymał Krzyż Niepodległości.

Żonaty (od 29 VIII 1896) z Magdaleną Karpińską.

Źródła

Encyklopedia Wojskowa t. III, Warszawa 1933; Z.A. Judycki, Pod obcymi sztandarami. Oficerowie polskiego pochodzenia w siłach zbrojnych i policji państw obcych, Lublin 2019; T. Kasprzycki, Kartki z dziennika oficera I Brygady, Warszawa 1934; „Monitor Polski” nr 300/1930; Z. Puchalski, T. Wawrzyński, Krzyż i Medal Niepodległości, Warszawa 1994; J. Załęczny, Władysław Jagniątkowski (1856–1930). Biografia niebanalna, Warszawa 2016.