Bojownikom niepodległości

Władysława / Sława Gogojewiczowa z Budaszów

1897–1972

Sława GogojewiczowaUrodziła się 10 czerwca 1897 r. w Poznaniu. Córka Marcina i Pelagii z Andrzejewskich.

W roku 1913 ukończyła szkołę średnią w Poznaniu. Studiowała śpiew u hr. Zamoyskiej, prof. Potemskiego i L. Kamieńskiej. Jednocześnie po ukończeniu szkoły pracowała w bankowości. Jedna z organizatorek skautingu. Należała do Towarzystwa „Warta”, w którym uczyła języka polskiego, historii i literatury w ramach tajnego nauczania.

Podczas I wojny światowej należała do Polskiej Organizacji Wojskowej. W ankiecie do wniosku na Medal Niepodległości napisała:

[...] od 27 września 1917 do 19 I 1919 należałam do POW, gdzie pełniłam rolę kurierki – [ps. kurjer] [....] pośredniczyłam również w wykradzeniu z więzienia Grollmana [pruskie więzienie wojskowe w Poznaniu] Stanisława Nogaja, któremu przyniosłam do więzienia ukryty w chlebie pilnik do przepiłowania krat więziennych. Należałam do ścisłej grupy peowiaków, która opracowała plan wykradzenia Piłsudskiego z twierdzy magdeburskiej w październiku 1918 r. wtedy komendant poznańskiej Polskiej Organizacji wojskowej, Wincenty Wierzejewski, nawiązał kontakt z komendą Naczelną POW w Warszawie, z którą omawiał m.in. kwestię uwolnienia z twierdzy magdeburskiej Józefa Piłsudskiego, przy pomocy poznańskich bojownic i bojowników. w tym celu utworzono odpowiedni oddział ochrony, nawiązano kontakt z jednym z wartowników magdeburskich, przygotowano tajną kwaterę, w której miał się zatrzymać J. Piłsudski. Do akcji nie doszło, gdyż J. Piłsudski został z Magdeburga wypuszczony 8 listopada i tym samym zamierzenie stało się nieaktualne [...]

Uczestniczka powstania wielkopolskiego (27 grudnia 1918 – 16 lutego 1919); brała udział w przygotowaniach do powstania, organizatorka prowiantu dla walczących powstańców na linie frontu. Pelagia Horak w swoich wspomnieniach z Powstania zapisała:

[...] Od tego czasu braci moich prawie że nie było w domu. Żyliśmy w napięciu. W ciągłym poszukiwaniu ich miejsca boju, na które nas mama z jedzeniem wysyłała. Powstańcy bowiem nie mając polowych kuchen walczyli o głodzie i chłodzie. Z żywnością było wtedy bardzo krucho. W tych poszukiwaniach niestrudzona była Włada Budaszówna obecna Gogojewiczowa – i moja siostra Maria, które nie lękały się kul świstających czasem nad ich głowami i docierały prawie na wszystkie posterunki gdzie bracia bitwy staczali. [...]

Od roku 1926 występowała jako śpiewaczka estradowa, operowa i radiowa w Poznaniu, Warszawie i innych miejscowościach. Występowała też w Pradze oraz w licznych miastach francuskich. Od roku 1934 członek zarządu okręgu Związku Peowiaków, bibliotekarka i gospodyni koła tej organizacji w Poznaniu.

Po klęsce kampanii wrześniowej 1939 r. przebywała z rodziną w Rozwadowie, gdzie brała udział w konspiracji w szeregach Armii Krajowej.

Zmarła w 1972 r.

Zamężna (od 30 kwietnia 1921) z Romanem Gogojewiczem; synowie: Zbigniew – żołnierz Armii Krajowej w Rozwadowie skazany przez Niemców na karę śmierci, podobnie jak nieznany z imienia jego brat.

Odznaczona złotym Krzyżem Zasługi i Medalem Niepodległości.

Źródła

Kronika powiatu poznańskiego” 2018, nr 9; S. Łoza, Czy wiesz kto to jest? t. 2, Warszawa 1939; „Monitor Polski” 1933, nr 292; P. Horak, Wspomnienia z Powstania Wielkopolskiego, Archiwum Państwowe w Poznaniu, sygn. 53/1415/0/2.24/376; G. Wyder, Przejawy politycznej działalności Wielkopolanek w dobie zaborowej w świetle uzasadnień wniosków o nadanie odznaczeń krzyża niepodległości i medalu niepodległości, ustanowionych w 1930 r., Poznań 2016;