Bojownikom niepodległości

Włodzimierz Marcin Bochenek

(1879–1931)

Urodził się w 1879 r. w Szelkowie pow. Maków Mazowiecki. Syn Stanisława, ziemianina, i Teofili z Sobockich.
Uczył się w gimnazjum w Suwałkach, gdzie należał do tajnego kółka samokształceniowego. W 1898 r. podjął studia na wydz. fizyczno-matematycznym Uniwersytetu Warszawskiego.
Był prezesem Komitetu Centralnego tajnych organizacji uczniowskich i wiceprezesem „Bratniej Pomocy”. Kierował tajnym I zjazdem kół uczniowskich w Warszawie (9 stycznia 1900 r.), podczas którego wraz ze wszystkimi uczestnikami został aresztowany przez władze rosyjskie. Po 2,5 miesięcznym areszcie śledczym oddano go pod dozór policji i jednocześnie relegowano z uniwersytetu.
Podjął pracę zawodową jako nauczyciel prywatny. Przyjęty do Zw. Młodzieży Narodowej („Zet”), uzyskał w nim wyższy stopień „brata”.
Od 1902 r. studiował przyrodę na Uniwersytecie Lwowskim.
W 1904 r. został asystentem botaniki w Akademii Rolniczej w Dublanach, zaś w roku następnym demonstratorem farmakologii i farmakognozji na wydz. lekarskim Uniwersytetu Lwowskiego.
Działacz Organizacji Młodzieży Narodowej. Kierował komisją gimnazjalną przy Centralizacji „Zetu”. W roku szkolnym 1905-1906 członek Centralizacji. Sprawował też funkcję prezesa „Bratniej Pomocy”.
W 1905 r. jako delegat Centralizacji brał udział w organizacji strajku szkolnego na terenie Królestwa Polskiego.
Po ukończeniu studiów jesienią 1906 r. powrócił na stałe do Królestwa Polskiego.
W 1906 r. wstąpił do Ligi Narodowej. Od jesieni do wiosny 1907 r. jako „Marcin Huczwiański” prowadził narodową akcję oświatową i polityczną na terenie Chełmszczyzny. Redagował tajne pisma „Głos Ziemi Chełmskiej” i „Walkę o Szkołę Polską”. Od 1907 r. należał do Narodowego Zw. Robotniczego i jego organizacji bojowej. W związku z przejściem Ligi Narodowej na pozycje prorosyjskie w 1908 r. wystąpił zeń.
W latach 1907-1908 był inspektorem (wychowawcą) w internacie Warszawskich Kursów Pedagogicznych dla nauczycieli szkół ludowych, zaś w latach 1909-1917 pracował w syndykacie rolniczym w Lublinie. Jednocześnie w latach 1912-1916 sprawował funkcję komendanta okręgu lubelskiego tajnego skautingu.
Po wybuchu wojny w 1914 r. wszedł w skład Komitetu Niepodległościowego w Lublinie. Jednocześnie w latach 1915-1917 wykładał nauki przyrodnicze na kursach pedagogicznych dla kobiet i w szkole realnej im. J. Zamoyskiego w tym mieście. Organizował lubelskie seminarium nauczycielskie, w którym w latach 1916-1917 sprawował funkcję dyrektora.
Współorganizator Tow. Literacko-Naukowego w Lublinie (w 1911 r. jego przewodniczący).
W latach 1917-1919 pracował jako inspektor szkolny w Lubartowie. Po podpisaniu traktatu brzeskiego na początku 1918 r. wziął udział w tworzeniu na Chełmszczyźnie i Podlasiu Tow. „Straż Kresowa”. W 1919 r. przeniósł się do Warszawy. Tam jako sekretarz generalny współorganizował centralę „Straży Kresowej”, uczestniczył w organizacji prac przyfrontowych „Straży” oraz plebiscytu na rzecz Polski na całym obszarze Ziem Wschodnich.
W latach 1919-1920 r. był st. referentem w wydz. seminariów nauczycielskich Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. W 1920 r. został kierownikiem oddziału finansowego Dep. Szkolnictwa Powszechnego tego ministerstwa. W 1922 r. objął analogiczne stanowisko w kuratorium okręgu szkolnego warszawskiego, a w 1923 r. funkcję radcy do wydz. szkolnictwa średniego w tym kuratorium.
W 1922 r. współorganizował okręg środkowy Zw. Obrony Kresów Zachodnich. Do 1924 r. sprawował funkcję jego prezesa, zaś do śmierci członka Rady Naczelnej.
W 1918 r. był współzałożycielem Zw. Młodej Polski, grupującego b. członków Organizacji Młodzieży Narodowej (w latach 1924-1926 jego prezes). Po przewrocie majowym 1926 r. wstąpił do utworzonego wówczas Zw. Naprawy Rzeczpospolitej, w którym został wiceprezesem komisji oświatowej i członkiem Rady Naczelnej. W końcu 1927 r. wycofał się z działalności politycznej.
Był wiceprezesem Zw. Seniorów Organizacji Młodzieży Narodowej.
Zmarł 9 września 1931 r. w Komorowie koło Warszawy i tam został pochowany.
Pośmiertnie odznaczony Medalem Niepodległości.

Informacja o przyznaniu odznaczenia
Monitor Polski nr 6/1934
Źródła

S.A. Gronowski, w: Polski Słownik Biograficzny t. II z 1936; H. Kiepurska, Warszawa w rewolucji 1905-1907, Warszawa 1974; „Monitor Polski” nr 6/1934; T. Piskorski, Wykaz poległych i zmarłych uczestników ruchu niepodległościowego młodzieży narodowej (Członków Związku Młodzieży Polskiej – „Zet”, Organizacji „Przyszłość” – „Pet” i innych stopni organizacyjnych) w okresie lat 1886-1936, Warszawa 1936.