Bojownikom niepodległości

Wojciech Bolesław Lipiński

(1900-1966)

lipiński wojciech bolesławUrodził się 31 marca 1900 r. w Warszawie. Syn Teofila i Elżbiety z Mannabergów.

Ukończył sześć klas gimnazjum filologicznego S. Chrupczałowskiego w Warszawie (1918).

W latach 1916-1917 należał do 18 Drużyny Harcerskiej im. gen. Bema w Warszawie. W maju 1917 r. przeszedł tajny kurs podoficerski zorganizowany przez 3 pp LP.

Od listopada 1918 r. w WP. Służył w Warszawskiej Legii Akademickiej (potem: 36 pp), z którą 4 stycznia 1919 r. wyruszył na front ukraiński. Na froncie przebywał do czerwca. W kwietniu 1919 r. awansował na st. szer., a 1 5 czerwca na kpr. Od czerwca do sierpnia w baonie zapasowym 36 pp. Następnie był elewem w Szkole Podchorążych Piechoty. Po jej ukończeniu w lutym 1920 r. jako pchor. otrzymał przydział do baonu zapasowego 42 pp. W maju 1920 r. mianowany ppor. piech. Skierowany do 101 pp, walczył z bolszewikami na froncie południowym. Od sierpnia w II baonie 167 pp. W jego składzie brał udział w bitwie warszawskiej. Od października 1920 do 2 lutego 1921 r. w baonie zapasowym.

Od kwietnia 1922 do sierpnia 1922 r. dowódca plut. w 5 pp leg. Od 2 kwietnia 1921 r. przebywał na kursie km w Śremie. Zweryfikowany jako por. piech. z 1 sierpnia 1921, od 1923 r. służył w 17 pp, a od marca 1924 r. ponownie w 5 pp leg. W lutym 1926 r. przeniesiony do KOP, był oficerem 20 baonu KOP w Nowo-Święcianach. W 1928 r. ukończył kurs informacyjno-wywiadowczy w Oddz. II Sztabu Głównego. Od 1929 r. oficer informacyjny w 19 baonie KOP. W kwietniu 1930 r. przeniesiony do 6 psp, był w nim oficerem informacyjnym. Od stycznia do czerwca 1931 r. przebywał na kursie łączności w Zegrzu. Następnie sprawował (do maja 1934 r.) funkcję adiutanta pułku. Awansowany 1 stycznia 1933 r. na kpt. piech., od 15 maja 1934 r. w Oddz. II Sztabu Głównego. Początkowo referent w Ekspozyturze nr 2. Od czerwca był kierownikiem grupy XV (potem:podreferatu „AN”) w Ekspozyturze nr 2 Oddz. II tego sztabu w Warszawie.  Był zastępcą przewodniczącego sekcji południowej i członkiem sekcji zachodniej organizacji Pogotowie Młodych Polaków Zagranicą, mającej skupiać najbardziej wartościowe jednostki. 17 września 1935 r. wszedł w skład Komitetu Siedmiu (K7), mającego na celu przygotowanie do akcji odzyskania części Śląska Cieszyńskiego (Zaolzia) do Polski ps. „Bolesław”. Od 1 października 1934 do 1 marca 1939 r. kierował referatem A-z, obejmującym tereny III Rzeszy, Czechosłowacji, Rumunii oraz polskie Pomorze i Górny Śląsk. Latem 1938 r. kierował przygotowaniami do akcji po stronie czeskiej.

Od 1935 istniała i działała na Zaolziu nielegalna organizacja bojowa, kieerowana przez specjalny komitet społeczny utworzony w Warszawie. W skład komitetu wszedł m.in. Wojciech Lipiński piastujący funkcję kierownika organizacyjnego. Jako taki zorganizował w 1935 pierwsze oddziały bojowe i wykonał z nimi 14 akcji terrorystycznych przeciwko okupantom czeskim, dając tym wyraz właściwej postawie ludu śląskiego na Zaolziu. W następnych latach wybitnie współdziałał przy tworzeniu szerszej organizacji bojowej, a w momencie pogotowia bojowego objął nad nią dowództwo. W niezmiernie trudnych warunkach (mobilizacja w Czechosłowacji, koncentracja na Zaolziu wojsk p[rzeciw]ko Polsce, niemożność przerzucenia przez granicę dostatecznej ilości broni itp.) organizował akcje powstańcze stale na bezpośrednich tyłach czeskiej linii fortyfikacyjnej, a kiedy wypadki przerzedziły Oddz. Bojowe, szczególnie aparat dowódczy, potrafił i to kilkakrotnie odtworzyć organizację docierając osobiście do najbardziej zagrożonych ośrodków. Organizacja bojowa na Zaolziu w rezultacie, dzięki odwadze i wysiłkom dcy terenowego Wojciecha Lipińskiego, ostała się i osiągnęła nowe pogotowie bojowe już na wypadek konfliktu zbrojnego czesko-polskiego [z wniosku na Krzyż Niepodległości z mieczami].

Po zakończeniu działań na Śląsku Cieszyńskim zorganizował grupę 40 ochotników z tego terenu do akcji dywersyjnej na Rusi Zakarpackiej. W marcu 1939 r. na rozkaz Sztabu Głównego został skierowany na odcinek toruński i śląski, celem podjęcia intensywnych przygotowań do akcji dywersyjnej.

Podczas II wojny światowej w czasie kampanii 1939 r. wchodził w skład grupy mjr. Feliksa Ankersteina (jako pomocnik ds. administracyjnych) mającej prowadzić prace organizacyjno-dywersyjne na wypadek zajęcia Warszawy przez Niemców. W nocy na 9 wrzesnia z grupą opuścił Warszawę, udając się w kierunku wschodnim. Po agresji sowieckiej 18 września przeszedł do Rumunii. Tam przebywał do końca roku, służąc w placówce łączności Oddz. II w Bukareszcie. W końcu stycznia 1940 r. wyjechał do Francji. 3 lutego przydzielony do stacji zbornej w koszarach Bessiéres w Paryżu, od 1 kwietnia pełnił służbę w Ośrodku WP w Vichy. Skierowany na Bliski Wschód 23 kwietnia dotarł do Bejrutu. Od 18 lipca przebywał w Ośrodku Zapasowym Samodz. Bryg. Strzelców Karpackich. Od 11 października kierował jego referatem II w Latrun w Palestynie. Od 5 stycznia do 7 kwietnia 1941 r. szef Oddz. II Ośrodka Zapasowego Samodz. Bryg. Strzelców Karpackich. Następnie oficer łącznikowy Kwatery Głównej Środkowy Wschód. Od 19 sierpnia w dowództwie Wojska na Środkowym Wschodzie. 1 listopada 1943 r. wyjechał do Wlk. Brytanii, gdzie od 1 grudnia był wykładowcą w Szkole Oficerów Wywiadu w Glasgow. W styczniu 1945 r. awansował na mjr. piech.

W grudniu 1945 r. zdał niższy, a w czerwcu 1946 r. egzamin wyższy przed Komisją Uniwersytetu w Cambridge. 31 lipca 1947 r. powrócił do Polski.

Zamieszkał w Łodzi. Od początku 1948 r. zapewne do września 1950 r. pracował jako lektor języka angielskiego na Politechnice Łódzkiej. Zatrzymany 24 lutego 1952 r. przez funkcjonariuszy komunistycznego aparatu represji, 4 czerwca 1954 r. został skazany na sześć lat więzienia  za udział w akcji przyłączenia Zaolzia do Polski i działaniach zmierzających do uzyskania granicy polsko-węgierskiej. Na skutek amnestii wyrok ten zmniejszono o połowę, natomiast w 1957 r. przez Sąd Najwyższy został uniewinniony.

Pracował jako lektor języka angielskiego na Uniwersytecie Łódzkim. Był szykanowany przez władze komunistyczne.

Zmarł 18 lutego 1966 r. w Łodzi.

Odznaczony Krzyżem Niepodległości z mieczami i złotym Krzyżem Zasługi.

Rodziny nie założył.

Informacja o przyznaniu odznaczenia
Monitor Polski nr 73/1939
Źródła

W.T. Drymmer, W służbie Polsce, Warszawa 1998; T. Dubicki, A. Suchcitz, Oficerowie wywiadu WP i PSZ w latach 1939-1945 t. II, Warszawa 2011; „Monitor Polski” nr 73/1939; Rocznik oficerski 1923, 1924, 1928, 1932; R. Rybka, K. Stepan, Rocznik oficerski 1939, Kraków 2006.