Bojownikom niepodległości

Wojciech Tadeusz Jastrzębowski

(1884–1963)

Wojciech Tadeusz JastrzębowskiUrodził się 26 lutego 1884 r. w Warszawie. Syn Władysława, ilustratora pism, i Teony Franciszki ze Staweckich. Brat Stefanii Jastrzębowskiej-Okrzejowej (zob.).

Kształcił się w prywatnej szkole realnej i gimnazjum J. Pankiewicza w Warszawie. Następnie był uczniem Szkoły Rysunkowej Jana Kauzika (1903–1904), studiował w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie (1904–1909). Był uczniem Józefa Mehoffera i Stanisława Wyspiańskiego. Następnie przez dwa lata jako stypendysta kontynuował naukę w Paryżu.

Po powrocie do Krakowa współzałożyciel stowarzyszenia ARMR (Architektura, Rzeźba, Malarstwo, Rzemiosło), w 1913 r. założył i kierował stowarzyszeniem „Warsztaty Krakowskie”. Nadzorował wykonanie części wnętrz Muzeum Techniczno-Przemysłowego w Krakowie.

Od 1912 r. pracował jako kierownik artystyczny i wykładowca na Kursach dla Rzemieślników organizowanych w Muzeum Techniczno-Przemysłowym w Krakowie. Równolegle prowadził Kurs Sztuki Stosowanej w Szkole Sztuk Pięknych dla kobiet Marii Niedzielskiej w Krakowie.

Od 1912 r. należał do Związku Strzeleckiego.

W czasie I wojny światowej od 6 sierpnia 1915 r. w Legionach Polskich. Służył m.in. w 5 komp. VI baonu 7 pp LP. Uczestniczył w walkach na Wołyniu. Po rozforowaniu pułku w końcu września 1916 r. wcielony z baonem do 1 pp LP . Służył w dowództwie pułku, a potem w stopniu sierż. w komp. rekruckiej. W kwietniu 1917 r. bezterminowo urlopowany.

Prowadził kurs rysunku i malarstwa na Wyższych Kursach dla Kobiet im. Adriana Baranieckiego.

Należał do POW.

Od 1918 r. w Wojsku Polskim. Do marca 1919 r. służył w 5 pp leg, następnie w 1 pp leg. 1 marca 1919 r. mianowany ppor. piech. W kwietniu oficer sztabu II BP Leg. Następnie do czerwca 1920 r. dowodził komp. sztabową I BP Leg, po czym był dowódcą komp. sztabowej 3 Armii (do listopada). W grudniu 1921 r. przeniesiony do rezerwy. Zweryfikowany jako kpt. rez. piech. z 1 czerwca 1919 r.

Mieszkał w Warszawie. Został kierownikiem artystycznym Gmachów Reprezentacyjnych. W 1922 r. zwyciężył w konkursie na projekt pierwszych monet Rzeczypospolitej, które były w obiegu do 1939 r.

W latach 1923–1925 był zastępcą profesora, a od 1925 profesorem Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. W latach 1935–1937 prorektor, a w latach 1938–1939 rektor tej uczelni.

W 1926 r. współtwórca Spółdzielni Artystów „Ład” (do 1963 r. przewodniczący jej Rady Nadzorczej). W latach 1928–1930 pracował też jako dyrektor Departamentu Sztuki Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego.

Należał do Instytutu Propagandy Sztuki (od 1930 r.), Towarzystwa Szerzenia Sztuki Polskiej wśród Obcych, Stow. „Polska Sztuka Stosowana” i Związku Zawodowego Artystów Plastyków „Blok” w Warszawie.

Współtwórca i najwybitniejszy przedstawiciel polskiej odmiany stylu art. déco. W latach 1934–1936 projektował część wnętrz statków „Piłsudski” i „Batory”. Otrzymał Grand Prix na Międzynarodowej Wystawie Sztuki Dekoracyjnej w Paryżu (1925 r.) oraz złote medale za medalierstwo na wystawach w Paryżu (1937 r.) i Nowym Jorku (1939 r.).

Senator RP (1935–1938), powołany przez prezydenta.

Po kampanii 1939 r. przebywał w Wlk. Brytanii, gdzie był głównym ilustratorem publikacji Światowego Związku Polaków z Zagranicy i wykładowcą w Polskim Studium Malarstwa i Grafiki Użytkowej w Sudbury, a od 1946 r. w Kingswood. Następnie powrócił do kraju.

W 1947 r. zamieszkał w Warszawie, gdzie był wykładowcą i kierownikiem pracowni architektury wnętrz w Akademii Sztuk Pięknych. W 1962 r. przeszedł na emeryturę.

Współzałożyciel „Cepelii”, przewodniczący Rady Naukowej Instytutu Wzornictwa Przemysłowego (1951–1959), należał do Rady Kultury i Sztuki przy Ministerstwie Kultury i Sztuki (1953–1958). Projektował wnętrza, meble, witraże, sarkofagi, nagrobki, medale, plakaty i ilustracje do książek. W 1949 r. zaprojektował ordery Budowniczego Polski Ludowej i Sztandaru Pracy, zaś w 1958 r. awers monety pięciozłotowej z wizerunkiem rybaka.

Zmarł 9 marca 1963 r. w Warszawie i został pochowany na tamtejszym Cmentarzu Parafialnym na Powązkach w Alei Zasłużonych.

Odznaczony orderem Polonia Restituta 3 i 4 kl., Krzyżem Niepodległości, Krzyżem Walecznych, francuską Legią Honorową 4 kl., jugosłowiańskim orderem Korony Jugosławii 3 kl., w PRL otrzymał order Odrodzenia Polski 2 i 3 kl.

Żonaty (od 1906 r.) z Marią Haliną Rybicką, miał z nią córki Halinę (ur. 1907) zamężną Sigmund, malarkę i architekta wnętrz, oraz Hannę (ur. 1916).

Źródła

Kto był kim w Drugiej Rzeczypospolitej, Warszawa 1994; S. Łoza, Czy wiesz kto to jest?, Warszawa 1938; W. Milewska, M. Zientara, Sztuka Legionów Polskich i jej twórcy 1914–1918, Kraków 1999; „Monitor Polski” nr 121/1932; Posłowie i senatorowie Rzeczypospolitej Polskiej 1919–1939. Słownik biograficzny t. II, Warszawa 2000; Z. Puchalski, T. Wawrzyński, Krzyż i Medal Niepodległości, Warszawa 1994; Rocznik oficerski 1923, 1924; Rocznik oficerski rezerw 1934.