Bojownikom niepodległości

Zbigniew Józef Jawor

(1898–1971)

Urodził się 28 lutego 1898 r. w Nowym Sączu. Syn Wojciecha i Marii z Borysów.

Uczył się w gimnazjum w Nowym Sączu, ukończył sześć klas (maturę uzyskał eksternistycznie w 1927 r. w Kielcach)

Należał do Związku Strzeleckiego.

W czasie I wojny światowej od sierpnia 1914 r. w Legionach Polskich. Służył w 3 pp LP. Ranny pod Rokitną (13 czerwca 1915). Uzyskał stopień kpr. Podczas bitwy pod Kosciuchnówką dwukrotnie został ranny i 5 lipca 1916 r. w rejonie Wołczecka dostał się do niewoli rosyjskiej. Wywieziony na Syberię, zbiegł i w marcu 1918 r. dołączył do II Korpusu Polskiego. Brał udział w bitwie z Niemcami pod Kaniowem (11 maja 1918). Po kapitulacji korpusu (12 maja) dostał się do niewoli niemieckiej, z której 18 września zbiegł..

Od 1918 r. w Wojsku Polskim. W składzie 5 pp leg brał udział w walkach z Ukraińcami w okolicach Lwowa.Ranny w grudniu, leczył się w szpitalu w Krakowie. Po rekonwalescencji w marcu 1919 r. przydzielony do II baonu 4 pp leg. Następnie w 9 komp. 4 pp leg. Brał udział w walkach z bolszewikami. 1 stycznia 1920 r. awansował na chor. 20 stycznia dostał się do niewoli.

W niepodległej Polsce pełnił zawodową służbę wojskową. Służył w 4 pp leg. Od września 1931 r. przydzielony na stanowisko dowódcy plut. ckm do Dywizyjnego Kursu Podchorążych Rezerwy w Kielcach. W marcu 1939 r. był dowódcą plut. w 3 komp. km 4 pp leg.

Podczas II wojny światowej w czasie kampanii 1939 r. w 4 pp leg. Ranny 13 września pod Warszawą, otrzymał wówczas rozkaz przewiezienia sztandaru pułkowego do Warszawy. Awansował na ppor. piech. Po kapitulacji załogi stolicy (28 września) wyjechał w okolice Opatowa. Brał udział w działalności konspiracyjnej. W marcu 1940 r. był organizatorem Narodowej Organizacji Wojskowej na tym terenie. Został oficerem organizacyjnym na terenie Opatowskiego i Sandomierskiego. Po rozłamie (1942 r.) służył w Narodowych Sił Zbrojnych ps. „Jerzy”. Awansował na por. Aresztowany 10 stycznia 1944 r. przez Niemców, zbiegł w drodze do Częstochowy.  W czerwcu dowodził oddziałem NSZ „Dymszy”. 19 czerwca został dowódcą III baonu 204 pp NSZ oraz szefem sztabu tego pułku. Awansowany 1 lipca na kpt. NSZ, w tym też miesiącu został zastępcą szefa wydziału III Okręgu Kieleckiego NSZ/AK. Po utworzeniu Brygady Świętokrzyskiej NSZ (11 sierpnia) został dowódcą II baonu 204 pp NSZ, od 14 sierpnia 1944 r. p.o. dowódcy 204 pp NSZ. Od 15 sierpnia wykładowca z zakresu broni maszynowej w komp. szkolnej. Stoczył zwycięską walke pod Marcinkowicami ze wspierającymi Niemców oddziałami złożonymi z b. żołnierzy Armii Czerwonej (19 grudnia 1944). Od 2 stycznia 1945 r. był p.o. dowódcy Pułku Jasnogórskiego Brygady Świętokrzyskiej NSZ, a równocześnie (od 15 lutego) dowódca I baonu tego pułku. 19 marca został komendantem kursu doskonalącego dla podchorążych. Od 19 kwietnia dowódca III baonu. Po reorganizacji brygady z 16 sierpnia 1945 r. mianowany dowódcą komp. nr 3, a od 1 września także 4 komp. Już 21 września został dowódcą komp. wartowniczej nr 4103. Chory, od 3 października do 7 grudnia 1945 r. leczył się w szpitalu.

Po rekonwalescencji przydzielony do plut. gospodarczego brygady. Od 19 stycznia 1946 r. dowódca komp. wartowniczej 4103. Następnie (1946–1947) dowódca komp. wartowniczej 4012 w Monachium. Zmienił nazwisko na „Jerzy Wojski”

Zmarł 21 listopada 1971 r. w Lyonie.

Odznaczony Krzyżem Niepodległości, Krzyżem Walecznych i brązowym Krzyżem Zasługi. VM

Źródła

Czwarty Pułk Piechoty 1806–1966, Londyn [1965]; „Monitor Polski” nr 111/1931; Polska Podziemna, www.drugiobieg.info/php/3_p_podziemna.php?ID3=358&username=&s=5&li=1&sort=K_OPS [dostęp 17 V 2021].