Bojownikom niepodległości

Zdzisław Stanisław Geneja

(1895–1964)

geneja zdzisławUrodził się 20 maja 1895 r. w Radomyślu nad Sanem. Syn Franciszka i Marii z Wiktorów.

Uczył się w gimnazjum w Krakowie.

Członek PDS w tym mieście.

W czasie I wojny światowej od 3 sierpnia 1914 r. w oddziale J. Piłsudskiego i Legionach Polskich ps. „Marek”. Służył w 2 komp. I baonu 1 pp LP. Ranny w lewą nogę podczas bitwy pod Marcinkowicami (6 grudnia), leczył się w szpitalu w Jarosławiu, a potem w szpitalu nr 1 w Żywcu. 1 lutego 1915 r. powrócił do pułku. Służył w 3

komp. I baonu. W maju 1915 r. chory, leczył się w szpitalu barakowym w Bielsku. Przeszedł jego cały dalszy szlak bojowy.

Po kryzysie przysięgowym we wrześniu 1917 r. wcielony do armii austriackiej i wysłany na front włoski. We wrześniu 1918 r. zdezerterował, przechodząc na stronę włoską.

28 września wstąpił do oddziałów polskich tworzonych we Włoszech. Razem z nimi w styczniu 1919 r. przeniesiony do Francji. W składzie Armii Polskiej gen. J. Hallera w maju powrócił do kraju. W szeregach DGórskiej brał udział w wojnie z bolszewikami. W styczniu 1921 r. został zdemobilizowany. Po ukończeniu skróconego kursu w baonie podchorążych rezerwy piechoty z dniem 29 listopada 1930 r. mianowany ppor. rez. piech. 19 marca 1939 r. awansował na por. rez. piech.

Po demobilizacji ukończył szkołę realną we Lwowie i zdał maturę.

Pracował jako nauczyciel w szkole powszechnej w powiecie łuninieckim na Polesiu. Następnie przez kilka lat był osadnikiem wojskowym. W sierpniu 1927 r. został urzędnikiem w Dyrekcji Poczt i Telegrafów w Poznaniu. W latach 30. pracował jako urzędnik kontraktowy w Centrum Wyszkolenia Łączności w Zegrzu.

Po kampanii 1939 r. podjął działalność konspiracyjną. W końcu roku był współorganizatorem SZP w Radomyślu nad Sanem, a potem dowódców plutonu ZWZ/AK i zastępcą komendanta Placówki AK Radomyśl ps. „Tur”, „Zosik”. Uczestniczył w tajnym nauczaniu. Po wkroczeniu wojsk sowieckich do Radomyśla (1944 r.) ukrywał się.

Na początku 1945 r. zagrożony aresztowaniem przez funkcjonariuszy UB, wstąpił do LWP. Uzyskał stopień kpt. piech. Ostrzeżony o mającym nastąpić aresztowaniu przez Informację Wojskową zdezerterował. Jako „Krajewski” ukrywał się w Mielcu.

Był buchalterem w szpitalu w Mielcu.

Pod koniec 1945 r. podjął działalność konspiracyjną w Zrzeszeniu Wolność i Niezawisłość. Od początku 1946 r. był kierownikiem Rady WiN Mielec. Poszukiwany przez UB, w grudniu 1946 r. wyjechał do Krakowa. 30 stycznia 1947 r. aresztowany przez funkcjonariuszy PUBP z Tarnobrzega. Więziony w Tarnobrzegu, 12 kwietnia przekazany do dyspozycji Okręgowej Prokuratury Wojskowej nr 5 w Krakowie. Wyrokiem Wojskowego Sądu Okręgowego w Bydgoszczy z 31 maja 1947 r. skazany na sześć lat więzienia i degradację za dezercję i nielegalne posiadanie broni.

Karę odbywał w więzieniach w Bydgoszczy, Wronkach i Potulicach. Po odbyciu kary w 1953 r. został zwolniony. Zamieszkał w Krakowie.

Zmarł 8 sierpnia 1964 r. w Krakowie i został pochowany na cmentarzu w Radomyślu nad Sanem.

Odznaczony Krzyżem Niepodległości, Krzyżem Walecznych i srebrnym Krzyżem Zasługi.

Żonaty ze Stanisławą N., miał z nią syna Marka.

Informacja o przyznaniu odznaczenia
Monitor Polski nr 251/1931
Źródła

Lista chorych, rannych, zabitych i zaginionych legionistów do kwietnia 1915 roku, Oświęcim 1915; Lista strat Legionu Polskiego. Od 1 maja do 1 lipca 1915, Piotrków 1915; „Monitor Polski” nr 251/1931; Rocznik oficerski rezerw 1934; R. Rybka, K. Stepan, Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935-1939, Kraków 2003; B. Szwedo, Słownik Legionistów Tarnobrzeskich t. I, Tarnobrzeg 2014.