Zdzisław Zakrzewski

Urodził się 11 czerwca 1870 r. w Kokorzynie w powiecie Kościańskim. Syn Władysława, dziedzica Kokorzyna, posła na Sejm Pruski, powstańca styczniowego 1863–1864 oraz Wandy z Rawiczów- Kośnickich.

Pierwsze nauki pobierał w domu rodzicielskim, później w Kościanie u ks. mansjonarza Piotra Bączkowskiego (1841–1894). W latach 1882–1883 kształcił się w gimnazjum w Cylichowie (obecnie Sulechów w powiecie zielonogórskim), następnie w gimnazjum Komeniusza w Lesznie, które ukończył w roku 1888, bez matury. Rozpoczął studia na Wydziale chemii Uniwersytetu Wrocławskiego. Następnie studiował agronomie; odbył praktykę w Małym Krzycku i Chwałkowie (do sierpnia 1890).

Studiował w Arcybiskupich Seminariach Duchownych w Gnieźnie i w Poznaniu. 8 (20?) czerwca 1896 r. w Gnieźnie przyjął święcenia kapłańskie z rąk arcybiskupa Floriana Stablewskiego (1841–1906). Służbę duszpasterską podjął jako wikariusz w Kościele Najświętszej Marii Panny Wniebowziętej w Śremie (3 lipca 1896 – listopad 1899), a od grudnia 1899 r. w Kościanie. Od 8 grudnia 1900 r. objął probostwo parafii pw. Wszystkich Świętych w Golejewku koło Rawicza. Parafia była zaniedbana, bez kościoła, a msze św. odprawiać trzeba było w rozpadającej się stodole. Ks. Zakrzewski zabrał się z zapałem do pracy i z pomocą parafian w roku 1903 wybudował piękny kościół. W całym powiecie Rawickim zasłynął jako obrońca polskości i niestrudzony organizator życia gospodarczego i kulturalnego polskiej wsi. W roku 1901 w sąsiednim Golejewie założył Bank Spółdzielczy i był jego dyrektorem. Była to polska placówka w okresie , gdy trwała germanizacja Wielkopolski. Podczas słynnego strajku dzieci szkolnych (1905) pojechał do Rzymu, gdzie na audiencji u Ojca Św., Piusa X, opowiedział – jako naoczny świadek – na jakie prześladowanie narażona jest katolicka i polska ludność w Prusach.

Z jego inicjatywy i przy jego współudziale powstały w okolicy teatr amatorski oraz towarzystwa śpiewacze. Rozwijał działalność literacką, pisywał wiersze, tworzył dramaty o tle historycznym lub ludowym, opublikował szereg prac historycznych. Uczył myśleć i czuć po polsku.

Po wybuchu I wojny światowej (28 lipca 1914), należał do Tajnego Komitetu Obywatelskiego w Rawiczu, którego celem była obrona interesów ludności polskiej. 10 listopada 1918 r. na tajnym zebraniu w Golejówku został wybrany przewodniczącym Rady Ludowej na powiat rawicki. W swoich wspomnieniach pisał:

Wyznaczyliśmy na cały powiat mężów gotowych w danej chwili przejąć poszczególny urząd starosty, burmistrza, komisarza, sekretarza itp. Obecni przysięgą się zobowiązać musieli do milczenia aż do czasu w którymby można rzecz całą ujawnić.

Niemcy mówili o nim, że był:

[...] najbardziej fanatycznym Polakiem w południowo-zachodniej Wielkopolsce.

Podczas powstania wielkopolskiego (27 grudnia 1918 – 16 lutego 1919) należał do czołowych działaczy politycznych w powiecie; po ojcu przejął pseudonim „Władysławita”. Kierował działalnością piętnastu kół Polskiego Czerwonego Krzyża, przewodniczył Komitetowi Ratunkowemu zbierającemu fundusze na pomoc dla uchodźców i rodzin powstańców, udzielał pomocy moralnej i materialnej oddziałom powstańczym.

Rawicz do niepodległej Polski przyłączony został 17 stycznia 1920 r. Podczas uroczystości na rynku w Rawiczu Ks. Zakrzewski wygłosił płomienną mowę do zebranych wojsk powstańczych i ludności powiatu rawickiego.

1 września 1924 r. został proboszczem parafii pw. Najświętszej Maryi Panny Niepokalanie Poczętej w Wolsztynie. Zbudowana w XVIII w. świątynia była w opłakanym stanie, W ciągu siedmiu lat, przy wielkiej ofiarności parafian i dziedziczki Wolsztyna p. hr. Mycielskiej, ks. Zakrzewski odrestaurował zabytkowy kościół. Freski zdobiące wnętrze zostały odmalowane, poczyniono szereg upiększeń, które z kościoła w Wolsztynie uczyniły jedną z piękniejszych świątyń w Wielkopolsce. Jednocześnie pełnił funkcję prepozyta i dziekana zbąszyńskiego. Był też kapelanem oddziału Związku Strzeleckiego. 1 grudnia 1931 r. na własną prośbę został proboszczem parafii pw. św. Michała Archanioła w Dolsku. Jego plebania była zawsze otwarta dla wszystkich potrzebujących pomocy.

Zmarł 22 maja 1936 r. w szpitalu w Śremie, został pochowany na cmentarzu przykościelnym w Dolsku. W grudniu 2018 r. szczątki księdza zostały ekshumowane i złożone na Cmentarzu Parafialnym w Golejewku.

Odznaczony orderem Polonia Restituta 5 kl. i Medalem Niepodległości.

Opublikował: Walki o Rawicz. Wspomnienia z powstania, drukowane w odcinkach w „Orędowniku Powiatowym i Głosie Ziemi Rawickiej” w latach 1921–1922 – w formie broszury ukazały się nakładem autora w roku 1922 (w Drukarni Leszczyńskiej); Wolsztyn i okolice ukazały się w Lesznie w roku 1932; Eucharystyczna Droga Krzyżowa w Poznaniu nakładem Księgarni św. Wojciecha.