Zenon Łopuski

Urodził się 7 lutego 1876 r. w Kaliszu. Syn Zenona i Izabelli z Olechowskich.

Ukończył szkołę powszechną oraz gimnazjum filologiczne w Kaliszu, uzyskując w 1895 r. maturę. Podjął studia prawnicze na Uniwersytecie Warszawskim, skąd po dwóch latach przeniósł się na uniwersytet w Dorpacie. W czasie studiów należał do tajnego stowarzyszenia „Ognisko”.

Po ukończeniu studiów objął majątek ziemski Rembielino koło Chorzeli. Od 1903 r. uczestniczył w działalnośći w ruchu socjalistycznym; prowadził agitację na terenie miejscowego samorządu, za co w 1905 r. został aresztowany przez władze rosyjskie. Osadzony w więzieniu w Płocku, ostatecznie skazano go na karę opuszczenia Królestwa Polskiego na czas stanu wojennego.

Nastepnie pracował jako trener rolny, a potem inspektor Związku Kółek Rolniczych w Łukowie.

Należał do Związku Strzeleckiego. Był komendantem szkoły instruktorskiej.

W czasie I wojny światowej zaangażował się w działalność dywersyjną na tyłach wojsk rosyjskich. Aresztowany, wobec choroby został przewieziony do szpitala. Wobec planów ewakuacji do Mińska Litewskiego w sierpniu 1915 r. zbiegł ze szpitala i porwawszy samolot z lotnikiem przedostał się za austriacką linię frontu.

Wstąpił do Legionów Polskich ps. „Kmicic”. Służył w I plut. 1 komp. I baonu 1 pp LP. 10 lutego 1916 r. oddelegowany do Polskiej Organizacji Wojskowej objął funkcję komendanta okręgu łukowskiego i jednocześnie komendanta szkoły podoficerskiej. W 1916 r. areszztowany przez Niemców, ze względu na chorobę w styczniu 1917 r. został uwolniony. Powrócił wówczas na Lubelszczyznę, gdzie został komendantem grupy B okręgu IX POW (powiaty łukowski, bialski, konstantynowski i włodawski). W czasie kryzysu przysięgowego w Legionach w lipcu 1917 r. aresztowany przez Niemców, został osadzony w obozie w Holzmünden. Przebywał tam do września 1918 r., po czym został zwolniony. Zamieszkał w Jędrzejowie, gdzie objął kierownictwo Związku Kółek Rolniczych, a także komendę obwodu POW oraz dowództwo Straży Bezpieczeństwa, podległej Powiatowemu Komitetowi Obywatelskiemu. Kierował rozbrajaniem władz austriackich na terenie powiatu w końcu października 1918 r.

Został komendantem placu POW w Jędrzejowie. 3 grudnia mianowany komisarzem ludowym, a następnie starostą powiatowym w Łukowie.

Wobec trudnej sytuacji militarnej kraju wstąpił ochotniczo do Wojska Polskiego. 15 lipca 1920 r. w stopniu ppor. został wcielony do 22 pp, w którym sprawował funkcję oficera oświatowego. W listopadzie tego roku przeniesiony do rezerwy. Zweryfikowany jako ppor. rez. z 1 czerwca 1919 r.

Powrócił wówczas na stanowisko starosty łukowskiego. Na przełomie 1920 i 1921 r. mianowany starostą konstantynowskim w Janowie Podlaskim. Wobec nadużycia władzy skazany przez sad pokoju na siedem dni aresztu domowego i 5 marca 1925 r. został zwolniony ze służby państwowej.Już 14 kwietnia ponownie do niej powołany, był urzędnikiem w dziale samorządowym w Urzędzie Wojewódzkim w Łodzi.

Członek Zw. Legionistów Polskich, sprawował funkcję prezesa Zarządu Okręgu w Łodzi.

29 września 1926 r. mianowany starostą w Słupcy. 14 lipca 1930 r. przeniesiony w stan nieczynny, a 1 października w stan spoczynku.

W Słupcy był prezesem struktur powiatowych Związku Oficerów Rezerwy i Federacji Polskich Związków Obrońców Ojczyzny.

Po przeniesieniu na emeryturę mieszkał kolejno w Grodnie (1931), Siedlcach, Tarnowie (od marca 1933 r. asesor w Tymczasowym Zarządzie Miejskim). W 1935 r. przeniósł się do Wielenia nad Notecią, a w 1938 r. do Kraśnika, gdzie prowadził hurtownię tytoniu.

Podczas II wojny światowej mieszkał w Kraśniku. Brał udział w działalności konspiracyjnej. Aresztowany przez Niemców i osadzony na Zamku Lubelskim, wobec braku dowodów i choroby serca przeniesiono go do szpitala więziennego. Ostatecznie został uwolniony.

W 1946 r. zamieszkał w Kluczborku, gdzie otworzył sklep z przyborami biurowymi.

Właćzył się w działalność miejscowej parafii, wchodząc w skład jej rady oraz pełniąc funkcję sekretarza lokalnego „Caritasu”.

Należał do PSL. W tym czasie podjął współpracę z działaczami Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”. Od czerwca do października 1946 r. w swoim sklepie prowadził skład materiałów propagandowych oraz zorganizował punkt kontaktowy. Na przełomie listopada i grudnia aresztowany przez funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa, został osadzony w więzieniu w Strzelcach Opolskich. Na mocy amnestii z 25 lutego 1947 r. uwolniony.

Powrócił wówczas do Kluczborka i do 1949 r. prowadził swój sklep. Przeszedł wówczas na emeryturę. Ze względu na stan zdrowia nie podejmował już działalności społecznej, mimo to pozostawał pod obserwacją komunistycznego aparatu bezpieczeństwa.

Zmarł 10 maja 1957 r. w Kluczborku i został pochowany na Cmentarzu Parafialnym św. Rodziny we Wrocławiu sektor 11.

Odznaczony Krzyżem Niepodległości, Krzyżem Walecznych i złotym Krzyżem Zasługi.

Opublikował: Nieco o piłsudczykach internowanych w obozie w Holzmünden, w: Za kratami więzień i drutami obozów t. I, Warszawa 1927.

Żonaty z Zofią N. (zob.), miał z nią synów Wojciecha (zob.), Jerzego (1 XI 1903-1945), oficera Straży Granicznej, zmarłego w niewoli, i Janusza (13 VIII 1905-30 X 1990), nauczyciela, oraz córkę Zofię (14 IX 1907-26 III 1998) zamężną Serafin.