Bojownikom niepodległości

Zofia Berbecka z Jacyna–Jatelnickich

(1884–1970)

Urodziła się 26 lipca 1884 r. w Kowlu. Córka Nicefora Józefa Jacyny-Jatelnickiego, oficera armii rosyjskiej, i Anny z Wróblewskich.

Ukończyła gimnazjum w Siedlcach (1901 r.) oraz kurs języka francuskiego przy uniwersytecie w Charkowie (1911 r.) i w Alliance Française w Paryżu (1914 r.).

Od 1901 r. pracowała jako nauczycielka w Łucku, a od 1906 r. w Charkowie i od 1913 r. w Sosnowcu.

W okresie pobytu w Charkowie należała do kółek samokształceniowych Korporacji Studentów Polskich, pracowała w Domu Polskim, tworzyła tajne drużyny skautowe i należała do ZWC.

W czasie I wojny światowej od 1914 r. do 1916 r. współorganizowała Ligę Kobiet Pogotowia Wojennego (członkini Zarządu Naczelnego), uczestniczyła w pracy Tow. Dobroczynności i Tow. Uniwersytetu Ludowego. Współpracowała z POW.

W latach 1918-1922 studiowała na Wydz. Filozoficznym Uniwersytetu Warszawskiego, jednak dyplomu nie uzyskała.

Po wojnie wraz z mężem mieszkała w Warszawie, Toruniu, Wilnie, Grodnie, Toruniu i od 1928 r. ponownie w Warszawie. Tu w 1929 i 1933 r. studiowała na Wydz. Humanistycznym uniwersytetu.

Należała do stow. Rodzina Wojskowa (od 1926 r. przewodniczaca oddziału toruńskiego, od 1928 r. należała do Zarządu Głównego). Od 1929 r. była wiceprezesem, a od 1938 r. pierwszym wiceprezesem Polskiego Białego Krzyża. W 1933 r. była organizatorką stow. Rodzina Rezerwistów. Od 1934 r. radna m. st. Warszawy. W 1936 r. zajmowała stanowisko członka prezydium Komitetu Pomocy Zimowej, a w 1937 r. wiceprezesa Zarządu Naczelnego Tow. Przyjaciół Młodzieży Akademickiej.

W 1930 r. wybrana na posła z listy państwowej, należała do klubu BBWR (do 1935 r.). W 1938 r. zostałą senatorem z województwa kieleckiego; należała do klubu OZN.

W okresie II wojny światowej (do powstania) mieszkała w Warszawie.

Od 1946 r. pracowała jako nauczycielka języka rosyjskiego m.in. w Technikum Samochodowym w Gliwicach. Była dyrektorką Śrdniej Szkoły Zawodowej. Ponadto kierowała zespołem nauczania języka rosyjskiego w okręgu katowickim, była opiekunką koła Tow. Przyjaźni Polsko-Radzieckiej.

Zmarła 8 lutego 1970 r. w Gliwicach i została pochowana na tamtejszym Cmentarzu Centralnym.

Odznaczona Krzyżem Niepodległości, orderem Polonia Restituta 5 kl., złotym Krzyżem Zasługi, w PRL otrzymała złoty Krzyż Zasługi po raz drugi.

Zamężna (od 1906 r.) z Leonem Piotrem Berbeckim (zob.), miała z nim córkę Marię zamężną Mierzejewską.

Źródła

L. Berbecki, Pamiętnik generała broni Berbeckiego, Katowice 1959; A. Holiczenko, Żołnierze tajnego frontu. Lista imienna KN3 POW – Wschód, 1914-1921, Olsztyn 2012; Kto był kim w Drugiej Rzeczypospolitej, Warszawa 1994; „Monitor Polski” nr 167/1932; Posłowie i senatorowie Rzeczypospolitej Polskiej 1919-1939. Słownik biograficzny t. I, Warszawa 1998; Służba Ojczyźnie. Wspomnienia uczestniczek walk o niepodległość 1915-1918, Warszawa 1929; Wierna służba. Wspomnienia uczestniczek walk o niepodległość 1910-1915, Warszawa 1928.