Bojownikom niepodległości

Zofia Lejmbachówna

(1901-1995)

lejmbachówna zofiaUrodziła się 16 września 1901 r. w Mińsku Litewskim. Córka Ludwika i Walerii z Korzeniewskich..

 

Uczyła się w polskim Gimnazjum im. Emilii Plater w Mińsku Litewskim, w którym w 1920 r. uzyskała maturę.

 Należała wówczas do harcerstwa.

 

Od 1917 r. w POW ps. „Godło”. Służyła w oddziale żeńskim w Mińsku. Jako kurierka kilkakrotnie przekraczała linię frontu.

 

Ob. Zofia Lembachówna (...) przenosi i przechowuje broń i materiały wybuchowe.

 Wysłana w lipcu 1919 r., jako kurierka przez front – dostarcza P.O.W. Raporty wywiadowcze. Stamtąd otrzymuje rozkazy i instrukcje, które szybko dostarcza Komendzie Naczelnej, pomimo ogromnych przeszkód i obostrzonej kontroli władz bolszewickich na terenie wojennym.

 W lipcu 1919 r. przeprowadza do Mińska przez linię frontu, nie bacząc na grożące zewsząd niebezpieczeństwo, oddział bojowy, złożony z 10 ludzi z Dywizji Lit. Białoruskiej, który ratuje od niechybnej zagłady, dzięki zachowaniu zimnej krwi i szybkiemu opanowaniu sytuacji.

 

W latach 1920-1926 studiowała na Wydz. Lekarskim Uniwersytetu Warszawskiego, uzsyskując 10 lipca dyplom lekarski.

Przez dwa lata pracowała jako lekarz sejmikowy we wsi Wolna na Nowogródczyźnie. Od 1 września 1928 r. pracowała w Szpitalu dla Dzieci im. Karola i Marii w Warszawie. W latach 1933, 1935 i 1937 odbyła podróże naukowe do Francji, Włoch i Jugosławii. Równolegle w 1937 r. objął stanowisko lekarza pediatry Miejskiej Pomocy Społecznej.

Podczas II wojny światowej od września 1939 r. była ordynatorem szpitala im. Karola i Marii. Od 1940 r. brała udział w działalności konspiracyjnej w szeregach Zw. Obrońców Rzeczpospolitej i AK. Od lutego 1942 r. w Wojskowej Służbie Kobiet ps. „Róża”. Kierowała referatem sanitarnym Podokręgu Wschodniego Oddz. I sztabu Obszaru Warszawskiego AK. Podczas powstania warszawskiego w stopniu por. była referentką sanitarną Wojskowej Służby Kobiet Obszaru. Następnie była szefową punktu sanitarnego przy ul. Widok 8, a potem w szpitalu polowym przy ul. Moniuszki 11. 17 września ranna na ul. Chmielnej. 23 września awansowana do stopnia por. [!], choć w rzeczywistości ten stopień wcześniej posiadała. Z rannymi i chorymi ze Szpitala Wolskiego wyjechała z Warszawy do Milanówka, a potem do domu rodzinnego w Skorosiach koło Warszawy.

Po wojnie od 1945 r. pracowała jako ordynator w Szpitalu im. Karola i Marii. W 1954 r. uzyskała stopień docenta i odtąd była kierownikiem kliniki diagnostycznej Szpitala Klinicznego przy ul. Działdowskiej (b. Szpital im. Karola i Marii). W latach 1956-1959 kierowała oddziałem pediatrycznym w Akademii Medycznej. W 1959 r. uzyskała tytuł prof. nadzwyczajnego. W latach 1962-1966 sprawowała funkcję prorektora Akademii Medycznej w Warszawie. Autorka prac specjalistycznych z dziedziny medycyny. W 1971 r. przeszła na emeryturę.

Wieloletni sekretarz Polskiego Tow. Pediatrycznego. W 1989 r. otrzymała tytuł „Zasłużony dla Zdrowia Narodu”.

Należała do Kościoła Ewangelicko-Reformowanego w Polsce. W 1961 r. jako pierwsza kobieta została wybrana na prezesa Konsystorza tego Kościoła; urząd ten sprawowała przez dwie kadencje.

Zmarła 5 września 1995 r. w Warszawie.

 i została pochowana na tamtejszym Cmentarzu Ewangelicko-Reformowanym przy ul. Żytniej kwat. W.

Odznaczona Krzyżem Niepodległości z mieczami i Krzyżem Walecznych, w PRL otrzymała order Odrodzenia Polski 4 kl.

Rodziny nie założyła.

 

Informacja o przyznaniu odznaczenia
Monitor Polski nr 259/1932
Źródła

A. Holiczenko, Żołnierze tajnego frontu. Lista imienna KN3 POW-Wschód, 1914-1921, Olsztyn 2012; „Monitor Polski” nr 259/1932; Polski Almanach Medyczny na rok 1956, Warszawa 1957; Rocznik Lekarski Rzeczypospolitej Polskiej na rok 1948, Warszawa 1949; Rocznik Lekarski Rzeczypospolitej Polskiej na rok 1938, Warszawa 1938; Rocznik Lekarski Rzeczypospolitej Polskiej na rok 1936, Warszawa 1936; Służba Ojczyźnie. Wspomnienia uczestniczek walk o niepodległość 1915-1918, Warszawa 1929; M. Tomczak, Lekarz dzieci. Zofia Lejmbach (1901-1995), www.gazetalekarska.pl/?p=41716 [dostęp 9 IX 2021]; I. Ziemiański, Praca kobiet w P.O.W.-Wschód, Warszawa 1933.