Bojownikom niepodległości

Zygmunt Gilewicz

(1880-1960)

gilewicz zygmuntUrodził się 28 kwietnia 1880 r. w Januszówce pow. Dubno. Syn Mieczysława i Stefanii z Olszańskich.

Ukończył gimnazjum w Żytomierzu (1900 r.), po czym studiował medycynę na uniwersytecie w Kijowie i tam uzyskał dyplom lekarski.

W latach 1896-1900 należał do Żytomierskiej Korporacji Uczniowskiej, a następnie (do 1908 r.) do korporacji „Polonia” w Kijowie.

Po ukończeniu studiów pracował jako asystent w klinice chorób wewnętrznych i w katedrze patologii. W 1912 r. uzyskał doktorat wszech nauk lekarskich.

W czasie I wojny światowej służył w armii rosyjskiej. Uczestniczył w działaniach na froncie niemieckim.

W okresie od 29 sierpnia 1917 do 4 lutego 1918 r. szef sanitarny I Korpusu Polskiego w Rosji.

Od maja do 28 lipca 1920 r. szef sanitarny Zarządu Ziem Wołyńskich oraz Frontu Podolskiego. Od 29 lipca w WP.

Dowodził baonem sanitarnym w Lesku. Zweryfikowany jako ppłk lek. z 1 czerwca 1919 r., w 1923 r. był inicjatorem utworzenia KS Sanovia Lesko i do 1925 r. jego pierwszym prezesem. Od 1923 r. dowodził 8 baonem sanitarnym. W listopadzie 1925 r. został komendantem 8 Szpitala Okręgowego. Awansowany 1 stycznia 1928 r. na płk. lek., był wówczas szefem 8 Okręgowego Szefostwa Sanitarnego. W 1929 r. objął funkcję komendanta Szkoły Podchorążych Sanitarnych w Warszawie. W październiku 1931 r. został dyrektorem Centralnego Instytutu WF. W 1938 r. przeniesiony w stan spoczynku.

Mieszkał w Warszawie, gdzie prowadził prywatną praktykę lekarską.

Podczas kampanii 1939 r. zajmował stanowisko szefa sanitarnego w Zarządzie Głównym PCK. Brał udział w obronie Warszawy. Następnie był ordynatorem szpitala PCK w Milanówku. Uczestniczył w działalności konspiracyjnej w szeregach AK ps. „Narkotyk”. Prowadził wykłady na tajnym studium wychowania fizycznego. Podczas powstania warszawskiego komendant szpitala zakaźnego przy ul. Hipotecznej, potem lekarz w szpitalu zakaźnym przy ul. Boduena. Potem kierownik punktu sanitarnego przy ul. Brackiej 22. Razem z rannymi opuścił miasto.

Po wojnie od 24 lipca 1946 do 25 lutego 1948 r. przewodniczący Państwowej Rady Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Obronnego. Równocześnie był wykladowcą, a potem kierownikiem, katedry teorii i metodyki WF w AWF w Warszawie. 22 grudnia 1947 r. awansował na gen. bryg. 31 maja 1948 r. mianowany prof. nadzwyczajnym nauk wychowania fizycznego. 16 grudnia 1949 r. przeniesiony do rezerwy WP.

Później dziekan wydz., prorektor i od września 1959 r. rektor AWF. Autor licznych prac specjalistycznych. Był uznawany za czołowego twórcę polskiej teorii wychowania fizycznego.

Zmarł 15 września 1960 r. w Warszawie i został pochowany na tamtejszym Cmentarzu Wojskowym na Powązkach kwat. A-22.

Odznaczony Krzyżem Niepodległości, orderem Polonia Restituta 4 kl., złotym Krzyżem Zasługi z mieczami i dwukrotnie złotym Krzyżem Zasługi, bułgarskim orderem Zasługi Wojennej 3 kl. oraz rumuńskim orderem Korony Rumunii 3 kl., w PRL otrzymał order Odrodzenia Polski 3 kl. i złoty Krzyż Zasługi po raz trzeci.

Żonaty (od 29 II 1908) z Haliną Mianowską.

Informacja o przyznaniu odznaczenia
Monitor Polski nr 235/1933
Źródła

L. Głowacki, Obrona Warszawy i Modlina na tle kampanii wrześniowej 1939, Warszawa 1985; Lista starszeństwa oficerów zawodowych korpusu sanitarnego 1934; S. Łoza, Czy wiesz kto to jest?, Warszawa 1938; „Monitor Polski” nr 235/1933; Rocznik oficerski 1923, 1924, 1928, 1932.