Bojownikom niepodległości

Zygmunt Izydor Blumski

(1895–1946)

Zygmunt Izydor BlumskiUrodził się 4 kwietnia 1895 r. w Zborowie, Tarnopolskie. Syn Tadeusza, urzędnika, i Stanisławy z Rafałowskich. Brat Bronisława (zob.).

Od 1905 r. kształcił się w gimnazjum w Złoczowie, w 1914 r. uzyskując maturę.

Od 1912 r. członek „Zarzewia”, a od 1913 r. również Polowej Drużyny „Sokoła” w rodzinnej miejscowości. Należał też do skautingu.

W czasie I wojny światowej na początku sierpnia 1914 r. z drużyną „Sokoła” przybył do Lwowa i wszedł w skład Legionu Wschodniego. Służył w 2 pp. Po rozwiązaniu pułku (25 września) wcielony września do armii austro-węgierskiej.

Przydzielony do 20 pp, wkrótce potem przeniesiono go do baonu zapasowego 80 pp. W okresie od 1 maja do lipca 1915 r. uczył się w szkole oficerów rezerwy XI korpusu. Po jej ukończeniu w stopniu kpr. pchor. powrócił do 80 pp. Walczył na froncie rosyjskim i 2 listopada został ranny. Po wyleczeniu się z ran skierowany na front włoski. Tam też odniósł ranę. Na początku 1917 r. mianowany chor. rez. piech., 18 lipca 1918 r. awansował na ppor. rez. piech. W armii austro-węgierskiej służył do 31 października.

Przyjechał wówczas do Krakowa i tam 3 listopada wstąpił do WP. Przydzielony do baonu akademickiego, w jego składzie walczył z Ukraińcami w rejonie Lwowa. W grudniu przeniesiony na stanowisko dowódcy oddziału ckm w załodze pociągu pancernego nr 2 „Śmiały”. Walczył z Ukraińcami, a później z bolszewikami. 19 kwietnia 1920 r. awansował na por. piech.

W 1921 r. przydzielony do 1 psp, od 1922 r. służył (jako dowódca komp.) w 3 psp. Zweryfikowany jako por. piech. z 1 czerwca 1919 r., z dniem 15 sierpnia 1924 r. awansował na kpt. piech. Od grudnia 1925 r. II oficer sztabu 21 DPG, w październiku 1926 r. powrócił do 3 psp. W listopadzie 1927 r. przeniesiono go do 83 pp. 5 listopada 1928 r. został dowódcą komp. 52 pp. Ukończył kurs w Centrum Wyszkolenia Piechoty w Rembertowie (1931 r.) i objął stanowisko dowódcy baonu. 1 stycznia 1932 r. awansował na mjr. piech. W okresie od 1932 do 5 grudnia 1937 r. komendant obwodowy PW przy 52 pp. 6 grudnia 1937 r. przeniesiony do 86 pp, sprawował w nim funkcję kwatermistrza. Z dniem 19 marca 1939 r. otrzymał stopień ppłk. piech. W sierpniu został dowódcą Ośrodka Zapasowego 19 DP.

Na jego czele wziął udział w kampanii 1939 r. Uczestniczył w działaniach przeciwko Sowietom w Grodnie i jego okolicach. 23 września w miejscowości Kodzie przeszedł na Litwę i został internowany. W styczniu 1940 r. zbiegł do Wilna. Brał udział w działalności konspiracyjnej w Okręgu Wileńskim ZWZ/AK ps. „Strychański”. Służył w Oddz. III sztabu okręgu. W kwietniu 1944 r. objął funkcję szefa Oddz. III w Sztabie Oddziałów Partyzanckich. Uczestniczył w operacji zdobycia Wilna w lipcu 1944 r. Po aresztowaniu przez Sowietów komendanta Okręgu AK Wilno (17 lipca) przejął (przejściowo) jego funkcję. Skierował wówczas oddziały AK do Puszczy Rudnickiej. Po rozbrojeniu przez wojska sowieckie niektórych oddziałów AK podjął decyzję o rozwiązaniu pozostałych oddziałów AK i pozostawił im decyzję o przejściu marszem na Zachód. Sam zdecydował się na powrót do Wilna. Zdołał uniknąć aresztowania przez NKWD i od sierpnia 1944 r. kontynuował działalność konspiracyjną w odtworzonym sztabie Komendy Okręgu Wilno AK. Następnie ponownie szef Oddz. III. Aresztowany przez NKWD 26 września, był więziony w więzieniu przy ul. Ofiarnej w Wilnie.

Wywieziony do obozu nr 140 w Kalininie, skąd przewieziono go do obozu nr 41 w Ostaszkowie. Ciężko chory po śledztwie w NKWD, 26 sierpnia 1946 r. został odesłany do szpitala specjalnego nr 1246 w Ostaszkowie.

Tam zmarł z wycieńczenia w dniu 15 grudnia 1946 r.

Odznaczony orderem Virtuti Militari 5 kl., dwukrotnie Krzyżem Walecznych, złotym Krzyżem Zasługi i Medalem Niepodległości.

Był żonaty z Anną Marią z Ottów Krupińską, z którą miał syna Romualda Ignacego  (ur. 1929)i przybraną córkę Hannę.

Źródła

W.K. Cygan, Kresy we krwi 1939, Mińsk Mazowiecki 2012; J. Giza, Sądecki garnizon i jego żołnierze w pierwszych latach niepodległości 1918-1922, Kraków 2015; T. Łaszczewski, w: Małopolski Słownik Biograficzny Uczestników Działań Niepodległościowych 1939-1956 t. 4, Kraków 1999; „Monitor Polski” nr 251/1931; Rocznik oficerski 1923, 1924, 1928, 1932; R. Rybka, K. Stepan, Rocznik oficerski 1939, Kraków 2006; informacje Tadeusza Łaszczewskiego.