Bojownikom niepodległości

Zygmunt Lejko

(1899-1994)

Urodził się 10 maja 1899 r. w Dębicy.

 Syn Władysława i Adelajdy z d. Groele.

Uczył się w szkole ludowej, a następnie w Gimnazjum im. króla Władysława Jagiełły w rodzinnym mieście. Ukończył siedem klas.

W czasie I wojny światowej od 1916 r. w Legionach Polskich. Służył w 2 i 3 pp LP.

 

Po kryzysie przysięgowym w Legionach od września 1917 r. w Polskim Korpusie Posiłkowym. Brał udział w przejściu II Brygady przez front pod Rarańczą (15/16 lutego 1918). Dostał się wówczas do niewoli austriackiej. Więziony w obozie w Huszt na Węgrzech.

Zwolniony, wiosną 1918 r. wcielono go do armii austro-węgierskiej i wysłano na front włoski, gdzie do września uczestniczył w walkach. Następnie powrócił do Dębicy.

Od listopada 1918 r. w WP. Służył w baonie ropczyckim, z którym w listopadzie został wcielony do 18 pp. W jego składzie brał udział w walkach z bolszewikami. Awansowany na kpr., ukończył Szkołę Podchorążych Piechoty i po zdaniu matury przeniesiony do rezerwy. Zweryfikowany jako ppor. rez. piech. z 1 czerwca 1919 r.

Od jesieni 1923 r. pracował jako urzędnik w Dyrekcji Ceł w Mysłowicach.

W 1928 r. powołany do czynnej służby w WP, ukończył kurs specjalistyczny w Centrum Szkolenia Wojsk w Zegrzu. Awansowany z dniem 1 stycznia 1925 r. na por. piech., po jego ukończeniu objął funkcję oficera łączności 25 pp. 19 marca 1939 r. awansował na kpt. piech. Był wówczas dowódcą plut. łączności tego pułku.

 

Podczas II wojny światowej w czasie kampanii 1939 r. jako dowódca komp. łączności do 4 września walczył w rejonie Częstochowy, po czym dołączył do improwizowanego zgrupowania płk. dypl. Kazimierza Glabisza. W jego składzie brał udział w walkach pod Iłżą, po czym przedostał się za Wisłę. Tam wcielony do improwizowanego zgrupowania płk. dypl. Stanisława Tatara, w jego składzie walczył z Niemcami na Lubelszczyźnie do 25 września. Po zakończeniu walk powrócił do Piotrkowa, zaś w listopadzie przeniósł się do Dębicy. Tam od grudnia brał udział w działalności konspiracyjnej w szeregach SZP/ZWZ ps. „Brzęczek”. W końcu miesiąca objął funkcję komendanta Obwodu ZWZ Dębica ps. „Dąbrowski”. Zdekonspirowany, od kwietnia 1940 r. ukrywał się w rejonie Ropczyc i Gnijnicy, pracując w rolnictwie.  Współpracował z ZWZ/AK. Latem 1944 r. został szefem łączności II baonu zgrupowania partyzanckiego AK kpt. Romana Kani. Po jego rozwiązaniu przedostał się w rejon Ropczyc. Zagrożony aresztowaniem przez NKWD wyjechał do Rzeszowa, gdzie wstąpił do LWP.

został dowódcą komp. łączności w Podoficerskiej Szkole Łączności w Jarosławiu. W maju 1945 r. przeniesiono go na analogiczne stanowisko do takiej samej szkoły w Skierniewicach. Od stycznia 1946 r. szef łączności 18 DP. 1 maja 1946 r. zwolniony ze służby w trybie natychmiastowym z powodu zawodowej służby wojskowej przed 1939 r.

Osiedlił się w Bliszczynie na Opolszczyźnie, gdzie prowadził gospodarstwo. W 1953 r. przeniósł się do Dębicy i podjął pracę zawodową w PGR w Zawadzie koło tego miasta. Później był zatrudniony w Miejskim Przedsiębiorstwie Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Dębicy. W połowie lat 60. przeszedł na emeryturę.

Należał do Zw. Legionistów Polskich, a od 1990 r. do Światowego Zw. Żołnierzy AK.

Zmarł 17 listopada 1994 r. w Dębicy i tam został pochowany.

 

Odznaczony Medalem Niepodległości, w PRL otrzymał order Odrodzenia Polski 5 kl. i złoty Krzyż Zasługi.

Był żonaty.

 

Informacja o przyznaniu odznaczenia
Monitor Polski nr 64/1937
Źródła

T. Łaszczewski, w: Małopolski Słownik Biograficzny uczestników działań niepodległościowych 1939-1956 t. 7, Kraków 2001; „Monitor Polski” nr 64/1937; Rocznik oficerski 1923, 1924, 1932; R. Rybka, K. Stepan, Rocznik oficerski 1939, Kraków 2006.