Jan Żaryn

Jan Żaryn – historyk, nauczyciel akademicki, profesor nauk humanistycznych.

Urodził się 13 marca 1958 roku w Warszawie. W latach 80. współpracował z opozycją demokratyczną. 10 listopada 1982 został zatrzymany przez funkcjonariuszy Milicji Obywatelskiej podczas nielegalnej demonstracji patriotycznej pod zarzutem brania udziału w zbiegowisku i stawiania czynnego oporu, następnie aresztowany na okres miesiąca. W roku 1984 ukończył studia na Wydziale Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego, rok później ukończył studia podyplomowe i uzyskał specjalność pedagogiczną. W latach 1980–1984 był członkiem zarządu samorządu studenckiego na Wydziale Historycznym UW. W latach 1984–1990 pracował jako nauczyciel historii w warszawskich liceach ogólnokształcących.

Od 1989 roku jest członkiem NSZZ „Solidarność”. Współtwórca Katolickiego Stowarzyszenia Wychowawców, długoletni prezes oddziału warszawskiego KSW. W latach 1997–2006 zatrudniony w Instytucie Historii Polski Polskiej Akademii Nauk im. Tadeusza Manteuffla. W 1996 roku obronił doktorat „Stosunki między władzą państwową a Kościołem katolickim w Polsce w latach 1945–1950”. W roku 2003 został wykładowcą Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego; w latach 2003–2006 wykładał także na Uniwersytecie Warszawskim. W 2004, na podstawie rozprawy „Dzieje Kościoła katolickiego w Polsce 1944–1989”, uzyskał w Instytucie Historii PAN stopień doktora habilitowanego. Postanowieniem prezydenta RP z 26 lutego 2013 roku otrzymał tytuł naukowy profesora nauk humanistycznych. W latach 2006–2009 dyrektor Biura Edukacji Publicznej IPN, następnie do 2010 roku doradca prezesa IPN Janusza Kurtyki.

Od roku 1998 członek Towarzystwa Miłośników Historii, a także komitetu redakcyjnego „Biblioteki im. św. Jadwigi Królowej”, powołanej przez Towarzystwo im. Stanisława ze Skarbimierza. W 1999 objął funkcję sekretarza Komitetu dla Upamiętnienia Polaków Ratujących Żydów, a w 2004 został przewodniczącym Komisji Historycznej tego komitetu. W latach 2000–2003 był członkiem rady programowej Fundacji Dzieło Nowego Tysiąclecia. Od 2007 w składzie rady fundatorów Fundacji „Żołnierzy Wyklętych”. Zasiadał w radzie historycznej Związku Żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych. W roku 2010 został przewodniczącym kapituły Nagrody im. Jacka Maziarskiego. W tym samym roku wszedł w skład Komitetu Obrony Dobrego Imienia Polski i Polaków. Od 2011 roku prezes Stowarzyszenia Polska Jest Najważniejsza, od 2012 przewodniczący Społecznego Komitetu Obchodów Narodowego Dnia Pamięci „Żołnierzy Wyklętych”. W latach 2015–2019 senator RP z listy Prawa i Sprawiedliwości. W 2018 roku został powołany w skład rady przy Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku.

Autor książek, między innymi: Dzieje Kościoła katolickiego w Polsce (1944–1989), Kościół w PRL, Kościół, naród, człowiek, czyli opowieść optymistyczna o Polakach w XX wieku; autor artykułów w „Acta Poloniae Historica”, „Kwartalniku Historycznym”, „Biuletynie IPN”, „Przeglądzie Katolickim”, „Ładzie”, „Gazecie Niedzielnej” w Londynie, „Gazecie Polskiej”, „Arcanach”, „W Sieci”, „Gazecie Polskiej Codziennie” i „Więzi”.

Odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski przez prezydenta Lecha Kaczyńskiego (2009).