Zofia Romaszewska

Zofia Romaszewska, z domu Płoska – działaczka społeczna, uczestniczka opozycji demokratycznej w PRL, współtwórczyni Biura Interwencyjnego KSS „KOR” i Radia „Solidarność” (z mężem Zbigniewem), od 2015 doradca prezydenta RP

Urodziła się 17 sierpnia 1940 roku w Warszawie. Absolwentka Uniwersytetu Warszawskiego, kierunek fizyka (1963).

W roku 1956 uczestniczka organizowanej przez pismo „Po Prostu” ogólnopolskiej konferencji nt. perspektyw ruchów młodzieżowych. W 1967 roku współinicjatorka akcji zbierania podpisów pracowników naukowych w obronie Adama Michnika zawieszonego w prawach studenta UW. 1969-1971 prowadziła w swoim mieszkaniu polityczne koło samokształceniowe. Od września 1976 organizatorka zbiórek pieniędzy dla represjonowanych robotników Radomia i Ursusa (w grupie Mirosława Chojeckiego), po jego zatrzymaniu (1 października 1976) przejęła (z mężem Zbigniewem Romaszewskim) organizację wyjazdów do Radomia; współpracowniczka KOR, następnie KSS KOR, od 1977 kierownik (z mężem) Biura Interwencyjnego KOR, następnie KSS KOR, dokumentującego przypadki łamania praw człowieka, redaktor działu „Praworządność” w „Biuletynie Informacyjnym” KSS KOR. We wrześniu 1977 roku podpisała Deklarację Ruchu Demokratycznego – dokument programowy opozycji „korowskiej”

We wrześniu 1980 roku współautorka dokumentu „Raport Madrycki. O przestrzeganiu praw człowieka i obywatela w Polsce”. Od września 1980 roku w „Solidarności”, kierowała pracami Komisji Interwencji MKZ, następnie Regionu Mazowsze, inicjatorka reaktywowania stowarzyszenia opieki nad więźniami Patronat.

Po 13 grudnia 1981 w ukryciu, w 1982 roku współorganizatorka i spikerka pierwszego podziemnego Radia „S” (pierwsza audycja 12 kwietnia), 5 lipca 1982 aresztowana, osadzona w AŚ Warszawa-Mokotów, 17 marca 1983 wyrokiem Sądu Warszawskiego Okręgu Wojskowego została skazana w procesie Radia „S” na 3 lata więzienia, od maja 1983 osadzona w Zakładzie Karnym w Bydgoszczy-Fordonie, autorka „Listu otwartego o sytuacji aresztowanych w Areszcie Śledczym Warszawa-Mokotów” skierowanego do Sejmu PRL, w lipcu 1983 roku została zwolniona na mocy amnestii. W kwietniu 1985 wyjechała do USA, gdzie stworzyła Polski Fundusz Obrony Prawnej, który stanowił podstawę materialną powołanej w 1986 działającej jawnie Komisji Interwencji i Praworządności „Solidarności”; 1986-1989 członek KIiP „S”. W dniach 25–28 sierpnia 1988 współorganizatorka Międzynarodowej Konferencji Praw Człowieka w parafii św. Maksymiliana Kolbego w Krakowie-Mistrzejowicach.

Od 1989 roku kierowała Biurem Interwencji Kancelarii Senatu, w styczniu 1995 roku została zwolniona. W roku 1990 w ramach Fundacji Praw Człowieka z mężem i współpracownikami przy współudziale litewskiego Sąjūdisu organizatorka II Międzynarodowej Konferencji Praw Człowieka w Leningradzie (ZSRS), w roku 1998 współorganizatorka III Międzynarodowej Konferencji Praw Człowieka w Warszawie. W latach 1991–1993 sędzia Trybunału Stanu. Od 1995 roku w Stowarzyszeniu Komitet Polska-Czeczenia. 3 maja 2000 współorganizatorka (z mężem) wystawy „Plakat i historia” na Kubie (wystawa antytotalitarna w wymowie, wywołała gwałtowną reakcję kubańskich władz komunistycznych). W 2002 roku przeszła na rentę. Od czerwca 2007 do września 2010 była w składzie Kapituły Orderu Odrodzenia Polski, w latach 2008–2010 Kanclerz. We wrześniu 2015 roku została doradcą społecznym, a następnie doradcą etatowym prezydenta RP Andrzeja Dudy. Jest też przewodniczącą Zespołu do spraw opiniowania wniosków o nadanie odznaczeń dla działaczy Opozycji Demokratycznej.

Laureatka Nagrody Praw Człowieka Fundacji Aurora przy Uniwersytecie Stanforda w Kalifornii (1987). W 2006 roku otrzymała nagrodę Kustosz Pamięci Narodowej (razem z mężem Zbigniewem Romaszewskim). W tym samym roku została odznaczona Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski,.

Dama Orderu Orła Białego (2016), uhonorowana Medalem Stulecia Odzyskanej Niepodległości (2019).