Witold Pilecki urodził się 3 maja 1901 r. w Ołońcu w Karelii, północno-zachodniej części Imperium Rosyjskiego. Pochodził z polskiej rodziny szlacheckiej herbu Leliwa. Jego dziadek – Józef walczył w powstaniu styczniowym. Matka, Ludwika Osiecimska, pochodziła z rodziny o silnych tradycjach niepodległościowych, której przodkowie zostali zesłani w głąb Rosji. W roku 1910 razem z rodziną zamieszkał w Wilnie, gdzie zaangażował się w działalność tajnego skautingu. Uczył się w Szkole Handlowej.
Po zakończeniu I wojny światowej w listopadzie 1918 roku wstąpił do Samoobrony Wileńskiej, służył pod komendą gen. Władysława Wejtki. następnie w oddziale konnym mjr. Jerzego Dąbrowskiego „Łupaszki”. W latach 1918–1920, brał udział w wojnie z Rosją bolszewicką i Litwinami. Po wojnie zdał maturę następnie studiował rolnictwo na Uniwersytecie Poznańskim i na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie. Był właścicielem majątku koło Lidy.
Podczas II wojny światowej brał udział w kampanii wrześniowej 1939 roku jako dowódca plutonu w szwadronie kawalerii dywizyjnej 19 Dywizji Piechoty Armii „Prusy”, następnie w 41 Dywizji Piechoty na przedmościu rumuńskim. Od października 1939 r. działał w konspiracji. Był współorganizatorem Tajnej Armii Polskiej pod dowództwem mjr. Jana Włodarkiewicza. Aby poznać sytuację w obozie koncentracyjnym utworzonym w Auschwitz, 19 września 1940 roku dał się ująć Niemcom w łapance na Żoliborzu w Warszawie. Wysłany do KL Auschwitz, był głównym organizatorem obozowej konspiracji (Związek Organizacji Wojskowej). Opracowywał pierwsze sprawozdania o ludobójstwie w Auschwitz („raporty Pileckiego”), przesyłane tajnie do Warszawy, a potem na Zachód.
Po spełnieniu misji, w nocy na 27 kwietnia 1943 roku zbiegł z obozu i przedostał się do Warszawy. Służył w Kedywie Komendy Głównej Armii Krajowej pod ps. „Witold”. Brał udział w powstaniu warszawskim (1944). Po kapitulacji oddziałów dostał się do niewoli niemieckiej.
Po zakończeniu wojny służył w 2 Korpusie Polskim. 8 grudnia 1945 r. powrócił do kraju z misją wywiadowczą dla gen. Andersa. Jego siatka zbierała informacje o powojennej sytuacji politycznej w Polsce, kontaktowała się z oddziałami leśnymi walczącymi z władzą komunistyczną, prowadziła wywiad w strukturach wojska, aparatu bezpieczeństwa i Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Aresztowany 8 (lub 5) maja 1947 roku, był torturowany wręcz barbarzyńsko: zdarto mu paznokcie z nóg, miażdżono jądra, nadziewano go na nogę od stołka. Katowany był w sposób nieludzki. W trakcie ostatniego widzenia z żoną Pilecki wyznał: Oświęcim to była igraszka. Został skazany na karę śmierci i stracony strzałem w tył głowy w Areszcie Śledczym przy ul. Rakowieckiej 37.Ciało nie został wydane w rodzinie, a miejsce pochówku rotmistrza nie jest znane.
W PRL Pilecki traktowany był jak zdrajca, który poniósł słuszną karę. Dopiero po upadku komunizmu został zrehabilitowany przez Sąd Najwyższy. 30 lipca 2006 roku prezydent Lech Kaczyński nadał mu Order Orła Białego. a w roku 2013 awansowany do stopnia pułkownika. Jest też patronem wielu ulic, placów i szkół w Polsce.
Historyk brytyjski prof. Michael Foot zaliczył rotmistrza Pileckiego do grona sześciu najodważniejszych ludzi ruchu oporu podczas II wojny światowej.
Cześć jego pamięci!
Kochajcie ojczystą ziemię. Kochajcie swoją świętą wiarę i tradycję własnego Narodu. Wyrośnijcie na ludzi honoru, zawsze wierni uznanym przez siebie najwyższym wartościom, którym trzeba służyć całym swoim życiem.
Witold Pilecki podczas rozmowy ze swoimi dziećmi.